A part, czyli pytania podstawowe

Do czwartkowego wieczoru nikt nie wiedział czy to jeszcze prowokacja czy już kompromis. Prezentacja niektórych przedstawień festiwalu „a part” w gmachu Teatru Śląskiego wydawała się przeczyć podstawowemu przesłaniu przeglądu. Wszak „a part”, przez dziesięciolecie programowo buntował się przeciw teatralnym tradycjom i instytucjom. A tu taka niespodzianka!

Okazało się, że spektakl „Erosion” w żadnym innym miejscu nie wybrzmiałby tak przejmująco, jak wśród pluszowych czerwieni i gigantycznych kandelabrów wiekowego budynku. Założeniem twórców przedstawienia było nie tylko przełamanie tradycyjnego podziału na wygodną widownię i pudełko sceny, ale także ukazanie procesu przemijania jako nadziei na narodziny. Cmentarne robaki, łażące w gigantycznym powiększeniu po ozdobnych balkonach teatru, choć tylko wirtualne, były w tym wnętrzu (przez kontrast z elegancją) bardziej chyba dosłowne niż w... rzeczywistości. Ale też delikatne sceny miłosne, rozgrywane między trzema pulsującymi brutalnością (wojny, gwałty) ekranami nabierały niezwykłej siły i nadawały zbanalizowanym sądom (wszystko umiera, miłość nas ocali) zdumiewającej głębi. Odpowiedź na zadawane w tym spektaklu podstawowe pytanie, po kwadransie jest oczywista: człowiek to nie tylko góra mięśni!

Inscenizacja Marcina Libery budzi wrażliwość widza, otępiałego biegiem codzienności, zaś użycie multimedialnych środków wyrazu: aranżacji przestrzeni, żywej muzyki i projekcji video, gry aktorskiej może zaimponować.
„Erosion” stworzyli artyści Teatru Usta-Usta oraz Polskiego Teatr Tańca, a prezentowano go w przestrzeniach Teatru Wielkiego w Poznaniu. Realizacja katowicka została specjalnie zaprojektowana do kształtu Teatru Śląskiego, była więc wydarzeniem niepowtarzalnym.

Tegoroczny „a part” odbywa się pod hasłem „Ciało”, ale nie jest tylko popisem dokonań choreograficznych, choć i tych nie brakuje. „Tezeusz w labiryncie”, w wykonaniu Stowarzyszenia Teatralnego Chorea, nawiązuje na przykład do tradycji pracy z ciałem, zapoczątkowanych w Polsce przez „stare” Gardzienice, z których zespół się wyłonił. Poszukiwanie i próba odtworzenia starożytnych (głównie greckich) sposobów inscenizacji poprzez taniec, gest i śpiew, wzbogacone zostało współczesnym wykorzystaniem światła i scenografii. Ten spektakl to przede wszystkim dyscyplina i rytm ludzkiego ruchu.

Do tradycyjnych, stricte ulicznych, korzeni teatru nawiązuje natomiast widowisko plenerowe „Genesis” gliwickiego Teatru A, w reżyserii Mariusza Kazubka. Pełna poezji i wizyjność biblijna opowieść o powstaniu świata i człowieka w ciągu kilkunastu sekund zderzona zostaje ze współczesnością; nie tylko zresztą sceniczną. Spektakl grany w samym centrum Katowic, przy ul. Moniuszki, oglądały nawet rezydujące tu prostytutki, co było niezaplanowanym, ale wyjątkowo celnym komentarzem do teatralnej, symbolicznej prezentacji siedmiu grzechów głównych. Gliwickie widowisko, wykorzystujące typowe atrybuty prezentacji ulicznej – ogień, aktorów na szczudłach, wspaniałą muzykę i wielkie machiny – pozostaje jednak czymś więcej niż tylko porywającą kompozycją plastyczną. Mądry i jasny przekaz, choć dydaktyczny, nie jest tu równoznaczny z kategorycznym nakazem. A to prowokuje do myślenia.

Jeszcze zdążysz obejrzeć

18 czerwca

godz. 19.00 – Performance art, część I (Paweł Kwaśniewski, Grupa Sędzia Główny, Władysław Kazimierczak i Ewa Rybska, Dorota Kleszcz). Stary Dworzec (ul. Dworcowa)

godz. 22.00 – Stowarzyszenie Teatralne A PART (Katowice):
El ninio. Boisko Uniwersytetu Śląskiego (ul. Moniuszki)

19 czerwca

godz. 19.00 – Performance art, część II (BBB Johannes Deimling, Arti Graboski, Oskar Dawicki, Dorota Kleszcz). Stary Dworzec (ul. Dworcowa)

Bilety na spektakle i imprezy festiwalowe, w cenie 20 zł, można kupić w kasie Teatru Śląskiego lub przed przedstawieniem. Na widowiska plenerowe – wstęp wolny.