Burza wokół Geremka

To hańba, że ten wielki kraj jest rządzony przez ten rząd – emocjonował się wczoraj na sesji w Strasburgu Martin Schulz, szef socjalistów w Parlamencie Europejskim. Szef Zielonych Daniel Cohn- Bendit dodał swoje: – Jeżeli rząd polski posługuje się metodami stalinowskimi, my musimy bronić naszych kolegów przed szaleńcami. Co tak rozpaliło europosłów? Sprawa ewentualnego pozbawienia Bronisława Geremka x mandatu deputowanego. W Polsce burza nie mniejsza.

Po tym, jak wybuchła wiadomość o tym, że Bronisław Geremek nie złożył oświadczenia lustracyjnego i może stracić mandat europosła głos zabrał Jarosław Kaczyński: – To jest przedsięwzięcie źle służące Polsce. Mamy dobre stosunki w Brukseli. Psucie tego to działanie na szkodę naszego kraju w imię interesów jakiegoś środowiska – powiedział premier. Uznał, że to działanie polityczne i że Geremkowi zależało tylko na wywołaniu zamieszania. Tymczasem prawa należy przestrzegać.

Sam Geremek po wczorajszej konferencji w Strasburgu, gdzie przedstawił swój punkt widzenia, unikał komentowania sprawy. Geremek napisał w oświadczeniu: „W ciągu minionych trzech lat nie nastąpiło nic, co mogłoby mieć wpływ na sprawowanie mojego mandatu”. I dalej: „Uważam, że ustawa lustracyjna w obecnym kształcie narusza zasady moralne. (...) Na skierowane do mnie imperatywne żądanie karnego podporządkowania się mam tylko jedną odpowiedź: odmawiam.” Potem powiedział: – Nie przewiduje, iż stracę mandat, bo uważam, że jeśli ktoś mi go odbierze, to naruszy prawo polskie i europejskie.

Sytuacja Geremka nie jest jasna. Janusz Onyszkiewicz, europoseł i były wiceprzewodniczący PE, powiedział ∑: – Decyzja PKW nie ma znaczenia. Posłem się jest od momentu ogłoszenia tego faktu w Parlamencie i w tym samym trybie nastąpić może odwołanie. Wygaśnięcie mandatu nastąpić może tylko decyzją przewodniczącego PE.
Robert Golański, rzecznik szefa PE Hansa-Gerta Poetteringa mówił nam wczoraj, że już została zlecona prawnikom analiza tego przypadku. Ale prawda jest też taka, że na razie nie wpłynęło do biura szefa PE żadne oficjalne pismo w tej sprawie.

Jednak część konstytucjonalistów ma wątpliwości, czy Geremek ma racje nie obawiając się utraty mandatu. Dr Ryszard Piotrowski zauważył, że unijny akt dotyczący wyborów członków Parlamentu Europejskiego w powszechnych wyborach bezpośrednich z 1976 r., modyfikowany w 2002 r. mówi, że gdy prawo państwa członkowskiego zawiera wyraźny przepis dotyczący utraty mandatu, mandat ten wygasa zgodnie z tym przepisem; a właściwe władze krajowe informują o tym Parlament Europejski. Oczywiście jest tu ważny niuans: ustawa lustracyjna wciąż czeka na decyzję, czy jest zgodna z Konstytucją. Jeśli zgodna nie będzie, sprawy nie ma.
Niezależnie od wyjaśnień, wczoraj przy okazji sesji w Strasburgu posłowie europejscy potępili polskie prawo i stanęli w obronie Geremka. W chaotycznej dyskusji padły mocne słowa. Przewodniczący posiedzeniu Pierre Moscovici poinformował, że Konferencja Przewodniczących zajmie się tą sprawą w czwartek rano. Wątpliwe, by cokolwiek przesądzono. Dokumentów z Polski jeszcze nie ma. Natomiast wczoraj poparcie dla Geremka wyraził szef PE Hans-Gert Poettering.

Opinia PKW
Beata Tokaj, dyrektor zespołu prawnego Krajowego Biura Wyborczego, powiedziała wczoraj, że PKW 7 maja poinformuje marszałka Sejmu, kto złożył w terminie, a kto nie, oświadczenie lustracyjne. Według niej, spośród europosłów oświadczenia lustracyjnego nie złożył jedynie Geremek. Tokaj dodała, że zgodnie z przepisami, decyzję o utracie mandatu podejmuje marszałek Sejmu – po otrzymaniu zawiadomienia z PKW.

Powiedzieli nam
Dariusz Rosati,
poseł do PE z listy Socjaldemokracji Polskiej

Rozumiem motywy, jakimi kierował się profesor Geremek. Uważa, że to obrona jego godności, a także, że mandat posła do Parlamentu Europejskiego nie może być kwestionowany przez tego typu krajowe prawo. Byłoby stratą dla Polski, gdyby jego głos nie był słyszany w Brukseli, ale uważam, że sprawy nie będą się teraz toczyć szybko. Parlament bowiem demonstruje pełne zaufanie dla Geremka, utrata mandatu nie jest przesądzona. (tm)

Konrad Szymański,
poseł do PE z listy Prawa i Sprawiedliwości
Decyzji Bronisława Geremka nie rozumiem. Kilkakrotnie czytałem jego uzasadnienie swojego postępowania i nie mogę pojąć, dlaczego dwukrotne wypełnienie deklaracji lustracyjnej ma uwłaczać jego godności. Fatalnie się stało, że doszło do chaotycznej wymiany zdań w Parlamencie w sprawie Geremka, bo uważam, że ci, którzy zabierali głos, zostali wprowadzeni w błąd. W każdym razie nie mieli świadomości, co stanowi polskie prawo. (tm)

Ryszard Czarnecki,
poseł do PE z listy Samoobrony

Profesor Geremek jest bardzo ważną osobistością w Parlamencie Europejskim i poza nim – w całej Europie. Jest ceniony, słuchano jego opinii w wielu sprawach. Stanowi ogromną wartość dla polskiej delegacji w PE. Tym bardziej żałuję, że nie złożył oświadczenia. Jego brak w Brukseli i Strasburgu może przynieść szkodę polskiej pozycji w parlamencie.

Bogusław Sonik,
poseł do PE z listy Platformy Obywatelskiej

Bronisław Geremek uznał, że sytuacja dojrzała do tego, by zaalarmować europejską opinię publiczną o sposobie sprawowania rządów w Polsce. Tak rozumiem jego decyzję. Uważam, że to ryzykowna gra. Już w środę mieliśmy próbkę tego, jak może zachować się Parlament Europejski, kiedy to przetoczyła się burzliwa, pełna emocji debata, w której broniono Geremka. Ja nie podzielam w pełni sposobu myślenia profesora Geremka.