Jeśli nie przyjmiesz mało atrakcyjnej pracy, stracisz dochody i ubezpieczenie

Niewiele osób korzystających z pomocy społecznej wie, że ukręcono bat na ich plecy. Jeśli nie zdecydują się na podjęcie użytecznej pracy na rzecz gminy, pośredniak może im odebrać status bezrobotnego – czyli ubezpieczenie zdrowotne, a pomoc społeczna – materialne wsparcie.

Zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia, które weszły w życie 1 listopada, mają w intencji pomysłodawców wywrzeć korzystny wpływ na rynek pracy. Jak? Promujący ten pomysł były wicepremier Jerzy Hausner tłumaczył, że stanie się to „poprzez zdyscyplinowanie osób bezrobotnych, zwłaszcza pobierających różne świadczenia społeczne”. Pieniądze z opieki są tylko o 100-150 zł niższe niż minimalna płaca. W tej sytuacji wielu woli nic nie robić.

Praca społecznie użyteczna
Nowelizacja ustawy o promocji zatrudnienia wprowadza pojęcie „prac społecznie użytecznych”. Zgodnie z jej zapisami gmina ma proponować bezrobotnym zatrudnienie po parę godzin tygodniowo za parę złotych za godzinę, finansowane po połowie przez państwo i samorząd. Odmowa podjęcia takiej pracy wiązałaby się nie tylko z zabraniem zasiłku dla bezrobotnych, ale również z odebraniem wszystkich świadczeń z opieki społecznej. To właśnie ten zapis powoduje, że za głowę chwytają się pracodawcy, przedstawiciele gmin, pracownicy pomocy społecznej.

Sceptyczni urzędnicy
W Zabrzu przynajmniej 3,5 tysiąca osób to bezrobotni – mąż, żona, czasem oboje, bywa, że również ich dorosłe dzieci. Spośród takich osób rekrutowano jakiś czas temu chętnych do programu zatrudnienia przy dość prostych pracach.

– Sprawdził się znakomicie. Na około 50 osób mieliśmy tylko 1-2 wpadki, reszta faktycznie szukała pracy i po jej zaoferowaniu chętnie pracowała – mówi Zbigniew Górnacz, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Zabrzu. – Gdyby więc nowy instrument miał zaktywizować ludzi, byłbym za jego wprowadzeniem w życie. Jestem jednak sceptycznie nastawiony, bo obawiam się, że ma to być narzędzie dyscyplinujące, pod groźbą pozbawienia pomocy socjalnej. Ludzi do pracy miałyby wskazywać ośrodki pomocy społecznej i urzędy pracy. Dla nas to niewdzięczna rola.

Dyscyplina dla bezrobotnego
Pracownicy pomocy społecznej obawiają się, że jeśli bezrobotni potraktują proponowaną im pracę społecznie użyteczną jako środek dyscyplinujący lub karę – będzie to bardzo niebezpieczne.
Krytyków nowych przepisów jest więcej. Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych uważa, że resort pracy tworzy protezy dla osób, które pracy nie szukają, a nie myśli o tych, którzy autentycznie jej potrzebują. Rada Biznesu pyta, dlaczego normalnie pracujący po 40 godzin tygodniowo ma dostawać od stycznia 2005 r. minimalną miesięczną pensję w wysokości 849 zł brutto, czyli 5 zł na godzinę, a żyjący z „socjalu”, za 40 godzin pracy miesięcznie, ma dostać z kieszeni podatnika za każdą godzinę o złotówkę więcej?

Zdaniem eksperta

Marta Malik, rzeczniczka Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach:

Najistotniejsza zmiana w ustawie to wprowadzenia nowego instrumentu aktywizującego, jakim ma być wykonywanie prac społecznie użytecznych na rzecz społeczności lokalnej. Takie prace, na wniosek gminy, trwałyby 10 godzin tygodniowo, każda godzina byłaby płatna po 6 zł brutto, a odmowa ich wykonania przez osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku powodowałaby utratę statusu bezrobotnego na 90 dni.