Koniec wspólnego interesu

Tylko do końca grudnia 2005 roku obowiązują przepisy dotyczące spółek małżeńskich. Od 1 stycznia 2006 roku firmy, które są prowadzone przez małżeństwa na podstawie jednego wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, przestaną istnieć.

Wszystkiemu winna jest ustawa o działalności gospodarczej. Nakazuje każdemu ze wspólników firmy zarejestrować się w urzędzie miasta osobno. – Każdy z małżonków musi złożyć wniosek o wpis do ewidencji – wyjaśnia Mariusz Tracz, naczelnik wydziału działalności gospodarczej Urzędu Miasta w Chorzowie.

Urząd żąda opłaty
Nie jest to bynajmniej usługa bezpłatna – choć to przecież ustawodawca wymyślił przymus rozdzielania małżonków wspólnie prowadzących sklepik. W całym kraju jeden wpis to 100 zł opłaty. Jak jednak wyjaśnia naczelnik Tracz, zapłaci tylko jeden z małżonków, na którego zostanie zarejestrowana firma z nowym numerem ewidencyjnym, drugi dostanie wpis gratis. Jednocześnie zostaną skreśleni z poprzedniego wpisu. Jeśli małżonkowie tego nie uczynią, urzędy miasta same wykreślą ich z ewidencji. W praktyce uniemożliwi im to dalsze prowadzenie działalności gospodarczej – ich firma przestanie istnieć! – My naszych mieszkańców powiadamialiśmy o tym osobnym pismem jeszcze w marcu – mówi naczelnik Mariusz Tracz z UM w Chorzowie.

Pułapka w ZUS
Co jednak kuriozalne – wspólne prowadzenie przez małżonków dawnej działalności będzie nadal możliwe. Muszą jednak zawrzeć spółkę cywilną lub na zasadzie kodeksu spółek handlowych. Chętnych jest mało: w Chorzowie na ponad 100 takich firm ostało się 28.

A jeśli jedno z małżonków w ogóle nie chce samodzielnie się rejestrować? Ma do tego prawo. Czeka na niego inna pułapka – w ZUS. Trzeba natychmiast go o tym powiadomić, by nie naliczano składek, a potem odsetek od nich. Do tego dochodzą komplikacje związane z rozliczaniem podatków PIT.

Kłopoty z VAT
Większość małych firm, zwłaszcza handlowych, rozlicza się z podatku dochodowego ryczałtowo. Gdyby jeden z małżonków prowadził dalej firmę, a drugi zrezygnował z tego, bo np. pracuje gdzieś na etacie, stracą prawo do wspólnego PIT składanego po zakończeniu roku.

To nie koniec problemów. Kolejny pojawia się wówczas, jeśli do tej pory firma była płatnikiem podatku VAT. W spółkach małżeńskich podatnikiem VAT jest do końca grudnia tylko jedna z osób. Dlatego musimy jeszcze dopilnować, by osobą, na którą zarejestrujemy teraz działalność gospodarczą, był posiadacz statusu podatnika VAT. To uwolni nas od kolejnych zmian wpisów w urzędzie skarbowym.