Łup z twojego konta

Roman Chowaniec z Katowic stracił już trzy karty do bankomatu i prawie 20 tys. zł, ponieważ złodzieje natychmiast zrobili z tych kart użytek. Gdy zginęła mu trzecia karta, natychmiast telefonicznie zastrzegł jej numer. Ale nim mechanizm zadziałał, na koncie miał już 13-tysięczny debet.

Co to jest skimming

Jak często oszuści podejmują pieniądze z naszych kont, posługując się cudzymi lub podrobionymi dokumentami? Z danych Komendy Głównej Policji wynika, że liczba oszustw bankowych w Polsce wynosi ponad 9 tysięcy rocznie. Policja nie oddziela transakcji z użyciem fałszywych dokumentów czy skradzionych kart bankomatowych. Danymi nie dysponuje też Związek Banków Polskich. W wielu bankach wręcz odmówiono nam rozmowy na ten temat.

Choć dość rzadko, to jednak zdarzają się przypadki skimmingu, czyli przestępstwa polegającego na sczytywaniu zawartości paska magnetycznego karty płatniczej. Zamontowana na jednym bankomacie specjalna nakładka lub kamera do kopiowania kart i kodów PIN może być początkiem wyłudzenia niemałych kwot.

- Na szczęście mamy odpowiednie metody i oprogramowanie typujące karty, które mogłyby być w ten sposób wykorzystane. Wymieniamy je klientom na nowe - mówi Andrzej Koweszko, dyrektor departamentu zarządzania ryzykiem operacyjnym i compliance ING Banku Śląskiego

Teoria i praktyka

Przypadki skimmingu są łatwe do wykrycia i wszyscy poszkodowani odzyskują swoje pieniądze - podkreśla Marek Kłuciński, rzecznik prasowy PKO Banku Polskiego. - Dzięki współpracy z organami ścigania udało się zatrzymać już trzecią zorganizowaną grupę przestępczą trudniącą się tym procederem - dodaje.

Banki prowadzą też całodobowy monitoring transakcji dokonywanych za pomocą bankomatów. Schwytanie osoby posługującej się skradzioną kartą ułatwiają zdjęcia kamery wideo, które są też niezbitym dowodem w przypadku reklamacji.

Przedstawiciele banków podkreślają, że gdy rodzi się cień podejrzenia, że karta została skopiowana, należy sprawę niezwłocznie zgłosić do banku, bowiem zwłoka to dla złodziei czas na kolejne kradzieże naszych pieniędzy. Zastrzeżenie karty przez telefon powinno zostać potwierdzone osobiście lub listownie w oddziale banku, który kartę wydał. - Banki przyjmują na siebie ryzyko finansowe transakcji dokonanych po zgłoszeniu utraty karty - podkreśla Andrzej Koweszko.

Roman Chowaniec przekonał się, że nie zawsze tak jest. Gdy chciał zastrzec w swoim banku numer telefonicznie, dowiedział się, że jego karta wystawiona jest na nazwisko Choganiec. Ale ponieważ wszystkie pozostałe dane się zgadzały, otrzymał zapewnienie, że karta zostanie zastrzeżona. Stało się tak jednak dopiero po złożeniu pisemnego oświadczenia. Tymczasem złodziej już zrobił zakupy za jego pieniądze. Pan Roman przyznaje, że nie podpisał karty, bo miał złamaną rękę, ale przez to ułatwił "pracę" oszustowi.

Handel tożsamością

Klient złożył reklamację w banku, lecz usłyszał, że musi zapłacić połowę debetowej kwoty. - Zaproponowano mi pożyczkę na spłatę długu. Spłaciłem wszystko, a mimo to toczyło się przeciwko mnie postępowanie sądowe i komornik zajął mi emeryturę. W dodatku umieszczono mnie na liście nieuczciwych dłużników. Dopiero po moim odwołaniu sprawa się wyjaśniła - opowiada o swoich perypetiach Roman Chowaniec.

Z danych PKO BP wynika, że do centrali banku niemal codziennie napływają z oddziałów informacje o udaremnionych próbach wyłudzeń oraz o wyłudzeniach, które stają się faktem, gdy ktoś nie spłacił kredytu. - Trzeba jednak pamiętać, że bank prowadzi ponad tysiąc oddziałów, ponad dwa tysiące agencji i obsługuje ponad 8 milionów osób - zaznacza Marek Kłuciński.

Andrzej Koweszko mówi, że w jego banku wykrywane są sporadyczne próby zakładania rachunków lub usiłowania wypłat z wykorzystaniem sfałszowanych dokumentów tożsamości. Są też próby posługiwania się dokumentami innej osoby w celu dokonania nieuprawnionej wypłaty pieniędzy, ale w takich przypadkach najczęściej sprawcą jest ktoś z otoczenia klienta. - Znacznie rzadziej zdarzają się próby przerabiania dokumentów tożsamości, a dzięki wiedzy naszych pracowników w oddziałach jesteśmy w stanie takie fałszerstwo rozpoznać. Znacznie groźniejsze są grupy osób, które do zakładania rachunków bankowych w celach przestępczych wykorzystują podstawione osoby legitymujące się prawdziwymi dokumentami tożsamości. Ci ludzie za kilkadziesiąt złotych sprzedają swoją tożsamość, a następnie przekazują swoim zleceniodawcom hasła dostępu do konta drogą elektroniczną. Konta te ułatwiają potem różne przestępstwa, w tym wyłudzenia w aukcjach internetowych - mówi Koweszko.

Zjawisko skimmingu jest efektem stosowania na kartach płatniczych przestarzałej technologii paska magnetycznego.
Jego wyeliminowanie nastąpi wraz z powszechnym wprowadzeniem kart z chipem.

Jak chronić konto

• Coraz częściej oszuści nie kradną kart, lecz kopiują je, a potem wyłudzają numery PIN, np. wysyłając do klienta e-mail z informacją o konieczności wymiany numeru. Pamiętaj, że żaden bank nigdy nie prosi o podanie numeru PIN twojej karty bankomatowej!

• Przed przystąpieniem do wypłaty dokładnie obejrzyj bankomat. Zwróć uwagę na klawiaturę, czy nie została przykryta specjalną nakładką, którą przestępcy wykorzystują do zdobycia kodu PIN, i czy okienko wrzutowe nie ma zainstalowanego dodatkowego czytnika kart. Korzystaj z tych samych bankomatów, wtedy szybciej zauważysz zmiany w ich wyglądzie.

• Zasłaniaj ręką klawiaturę bankomatu, gdy wprowadzasz kod PIN. W ten sposób chronisz go przed ewentualnym "okiem" zainstalowanej kamery.

• Nie pobieraj pieniędzy z bankomatów, do których się dostajesz po otwarciu drzwi za pomocą swojej karty. Większość banków już likwiduje takie rozwiązania.

• W przypadku zgubienia lub kradzieży dowodu osobistego (lub innego dokumentu tożsamości, np. paszportu) niezwłocznie należy ten fakt zgłosić na policji i w banku. Informacja o zastrzeżonym utraconym dokumencie przekazywana jest do Bazy Dokumentów Zastrzeżonych. Z bazy tej korzystają banki, które przystąpiły do projektu.

Zgodnie z prawem

Obowiązek zgłaszania organom ścigania przez banki faktu wykrycia przestępstwa lub uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa wynika z Kodeksu postępowania karnego. Przypadki zaniechania powiadomienia policji lub prokuratury o przestępstwach nie mogą się zdarzać. Mogą być tak samo ścigane, jak inne działania niezgodne z polskim prawem.

Co jest podejrzane

Sprzedawcy powinni ocenić, czy przedstawiona im do zapłaty karta została sfałszowana. Ich podejrzenia powinny wzbudzić wyblakłe kolory, przebarwienia. Powinni też sprawdzić hologram organizacji płatniczej, mikrodruk oraz nadruki na pasku podpisu z tyłu karty. Jeśli przestępcy wykorzystują do zakupów oryginalną kartę, to fałszerstwo można wykryć, sprawdzając, czy numer karty na wyciągu z terminalu jest zgodny z numerem znajdującym się na karcie.