Magiczne czuwanie

Słowo "Wigilia" pochodzi z języka łacińskiego i oznacza czuwanie. Do polskiej tradycji Wigilia weszła na stałe dopiero w XVIII wieku. Boże Narodzenie jest świętem obchodzonym od starożytności dla uczczenia narodzin Jezusa Chrystusa. Początkowo Święta te obchodzono 6 stycznia, a od IV wieku 25 grudnia.

Wspólną wigilijną kolację rozpoczyna się, gdy na niebie
ukaże się pierwsza gwiazdka - na pamiątkę gwiazdy betlejemskiej, którą według Ewangelisty, św. Mateusza, ujrzeli Trzej Królowie. W tym roku, 24 grudnia około godziny 18 nad południowym horyzontem najszybciej dostrzeżemy planetę Mars. Będzie to obiekt, który zobaczymy
najwcześniej, i który możemy uznać za wigilijną pierwszą gwiazdkę.

W wielu kulturach drzewo iglaste było symbolem życia, płodności i trwania. Zwyczaj przystrajania choinki
- jeden z najpiękniejszych akcentów Świąt Bożego Narodzenia - ma niezbyt stare tradycje.

Do Polski zwyczaj strojenia świątecznego drzewka przywędrował dopiero na przełomie XVIII i XIX wieku,
wypierając szybko rodzime zwyczaje, takie jak np. stawianie snopów zboża w kątach izby, czy wieszanie jemioły u powały.

Choinkę ubieramy dwa, trzy dni przed Wigilią, a rozbieramy
na początku lutego (po dniu Ofiarowania Pańskiego), choć w wielu domach stoi ona znacznie krócej - tylko do święta
Trzech Króli.

Wolne miejsce przy stole

W Polsce powszechny jest zwyczaj pozostawienia wolnego miejsca przy stole wigilijnym. Miejsce to jest przeznaczone dla przygodnego gościa. Wyrażamy w ten sposób również pamięć o naszych bliskich, którzy nie mogą spędzić Świąt z rodziną. Miejsce to może także przywodzić pamięć zmarłego członka rodziny.

Łamanie się opłatkiem

Najważniejszym i kulminacyjnym momentem kolacji wigilijnej w Polsce jest łamanie się opłatkiem. Zwyczaj ten uczy, że należy podzielić się nawet ostatnim kawałkiem chleba. Łamiąc się opłatkiem składamy sobie życzenia i wybaczamy urazy. Wieczerza wigilijna nawiązuje do uczt pierwszych chrześcijan, organizowanych na pamiątkę Ostatniej Wieczerzy.

Parzysta ilość osób

Do wigilijnej tradycji należy, by do stołu zasiadała parzysta liczba osób. Nieparzysta ilość miała wróżyć dla jednego z nich nieszczęście. Najbardziej unikano liczby 13. Feralna "trzynastka" wzięła swój początek od Ostatniej Wieczerzy, kiedy to jako trzynasty biesiadnik przybył Judasz Iskariota.

Pasterka

Pasterka, czyli uroczysta msza święta odprawiana w Wigilię o północy, uznawana jest za jedną z najważniejszych tradycji bożonarodzeniowych. Nazwa ma przypominać pasterzy, którzy jako pierwsi przyszli pokłonić się narodzonemu Jezusowi.

Jasełka

Nazwa "jasełka" pochodzi od słowa "jasła", czyli żłób bydlęcy w stajni. Od tego "żłobu" powstał żłóbek, a od "jasła" - jasełka, w których głównym elementem jest żłóbek z małym Dzieciątkiem.

Pierwsze jasełka urządził w roku 1223 św. Franciszek z Asyżu w skalnej grocie w Greccio. Ojcowie i bracia z Zakonu zwyczaj ten rozpowszechnili na cały świat, w tym także do Polski, gdzie już pod koniec XIII wieku pojawiły się figury przedstawiające całą scenę Bożego Narodzenia. Po pewnym czasie ludziom znudziło się coroczne oglądanie drewnianych czy kamiennych figur. Pomysłowi bracia zakonni zaczęli więc wystawiać najpierw ruchome figury, później kukiełkowe.
Właśnie takie widowiska zaczęły gromadzić wielką widownię.
Jasełka rozpoczynają się sceną zbudzenia pasterzy przez aniołów. Zawsze jest też w nich scena na dworze okrutnego króla Heroda, jest śmierć krążąca wokół jego tronu, która kosą ścina mu głowę, jest niesforny diabeł namawiający go do zabicia dzieci w Betlejem. Jest oczywiście Święta Rodzina przy żłóbku małego Jezusa, są pasterze i Trzej Królowie przychodzący z darami.

Piękna jak las...

Pachnąca, zielona, naturalna... O takiej choince marzy wiele osób. Jaką wybrać, i jak o nią dbać, aby jak najdłużej przetrwała i cieszyła oko nie tylko w Święta?
Wiele osób uważa, że najwspanialsze są świerki i jodły. Niestety, z tymi drzewami jest pewien problem, ponieważ jest ich mniej niż sosen. Kilka lat temu świerki przetrzebiła zaraza, ale teraz jest już o wiele lepiej.
Choć nieraz ich wygląd jest jeszcze "niehandlowy". Jeżeli kupujemy drzewko ścięte, to właściwie nie ma znaczenia, co będziemy wokół niego robić. Żadna specjalna pielęgnacja nie pomoże, bo choinka bez korzeni to drzewko martwe. Nie ma zatem znaczenia, czy umieścimy je w doniczce czy wiaderku z wodą. W mieszkaniach z centralnym ogrzewaniem, gdzie powietrze jest bardzo suche, igły opadną wcześniej.
Przestrzegamy przed samowolnym wycinaniem drzew z lasu. Za wycięcie drzew grozi mandat od 50 zł wzwyż (nawet 500 zł) lub sprawa kierowana jest do sądu grodzkiego.
W hipermarketach ceny choinek wahają się w granicach kilkudziesięciu złotych do ponad 100 zł. Zróżnicowane są ze względu na wielkość drzewka. Prezenty gwiazdkowe
Powszechny zwyczaj wzajemnego obdarowywania się prezentami związany był pierwotnie z kultem i życiorysem św. Mikołaja, biskupa diecezji Bari (Włochy), wielkiego jałmużnika żyjącego w IV wieku.
Jego niezwykła hojność, troska o biednych, stały się symbolem i uosobieniem miłości każdego bliźniego. Właśnie w okresie Świąt Bożego Narodzenia znalazła swoje uzasadnienie i to już w średniowieczu. Dzisiejszą tradycję wręczania świątecznych prezentów zawdzięczamy Marcinowi Lutrowi, który w 1535 roku domagał się, aby protestanci zaniechali zwyczaju "św. Mikołaja", a prezenty dawali swoim dzieciom jako dar samego "Dzieciątka Jezus". Z czasem wszystkie kraje chrześcijańskie, także katolickie, przyjęły tę praktykę. Jednakże ślad dawnej tradycji biskupa - św. Mikołaja nadal rozpoznajemy w postaci tzw. "gwiazdora" ubranego w szaty biskupie. To on w wigilię Bożego Narodzenia ciągle przynosi prezenty. To do niego dzieci piszą listy. Świąteczne życzenia
Pierwszą kartkę z życzeniami z okazji Świąt Bożego Narodzenia wysłał w 1842 r. szesnastoletni londyński artysta, William Maw Egley. Jego pomysł nie został jednak doceniony przez adresata. Zwyczaj wysyłania życzeń świątecznych zyskał światową popularność na świecie dopiero w latach dwudziestych XX wieku. W Polsce kartki świąteczne pojawiły się pod koniec XIX w. Obecnie kartki znane są we wszystkich krajach, a ich coroczna produkcja liczona jest w miliardach sztuk.