Nie milkną spory wokół "becikowego"

Zdaniem specjalistów, wypłata tego zasiłku nawet w wysokości tysiąca złotych nie jest wystarczającym bodźcem do zakładania rodziny i posiadania dzieci. Potrzebny jest system zachęt, oparty tak na ulgach podatkowych, jak i innych rodzajach pomocy finansowej.

Z danych statystycznych wynika, że sytuacja demograficzna w Polsce pogarsza się z roku na rok. Młodzi ludzie coraz dłużej zastanawiają się nad wchodzeniem w związki małżeńskie, coraz później i mniej chętnie decydują na posiadanie dzieci. Nowy rząd chce motywować Polaków do większej płodności, obiecując kobietom „becikowe” – określoną sumę pieniędzy otrzymywaną po urodzeniu dziecka. – Jest to jedna tylko jedna z możliwości wpływu na procesy demograficzne – twierdzi Katarzyna Niedabylska, prawniczka specjalizująca się w problematyce prawa podatkowego, kierowniczka działu podatkowego w firmie System-Rewident.

– Innym instrumentem, jaki można w tym celu wykorzystać, jest kształt regulacji składających się na system podatkowy.

Przywilej wspólnego opodatkowania
Warto się więc zastanowić, jak obowiązujące regulacje podatkowe sprzyjają zakładaniu rodzin i rodzeniu dzieci.

– Ustawodawca biorąc pod uwagę specyfikę małżeństwa, opierającego się m.in. na więzi ekonomicznej między mężczyzną a kobietą, przewidział możliwość skorzystania przez małżonków ze wspólnego opodatkowania – mówi Niedabylska.

– Warto rozliczać się wspólnie, kiedy istnieją duże różnice w wysokości zarobków współmałżonków. Ten sposób rozliczania jest korzystny przede wszystkim wówczas, gdy jeden z małżonków w ogóle nie uzyskał przychodów w roku podatkowym lub osiągnął dochody w wysokości nie powodującej obowiązku uiszczenia podatku – dodaje.

Jednak nie wszyscy małżonkowie są uprawnieni do korzystania z instytucji wspólnego zeznania rocznego. – Aby możliwe było skorzystanie z tej preferencyjnej opcji rozliczania się z fiskusem, oboje małżonkowie muszą podlegać nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, nie mogą także korzystać ze zryczałtowanych form opodatkowania – wyjaśnia Grażyna Piechota, rzeczniczka Izby Skarbowej w Katowicach. – Istotne jest także, by pomiędzy małżonkami istniała wspólność majątkowa.

Intercyza dla bezpieczeństwa
Wspólność taka powstaje z mocy ustawy z chwilą zawarcia małżeństwa, może jednak zostać rozszerzona lub ograniczona poprzez zawarcie stosownej umowy w formie aktu notarialnego, tzw. intercyzy. Zdaniem ekspertów, Polacy coraz chętniej korzystają z takiej formy zabezpieczenia interesów finansowych. Decydują się na to zarówno ludzie młodzi, przed zawarciem ślubu, jak i pary z pewnym stażem, które intercyzę zawierają w trakcie trwania małżeństwa.

Ze wspólnego opodatkowania nie mogą też korzystać pary z krótkim stażem małżeńskim. Wymogiem ustawowym jest pozostawanie w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy. Wspólne rozliczenie małżonków jest natomiast możliwe w sytuacji, gdy małżeństwo zostało zawarte przed rozpoczęciem roku podatkowego, a jeden z małżonków zmarł przed końcem roku podatkowego.

Wymienione wyżej zachęty podatkowe są właściwie jedynymi, które państwo oferuje rodzinom. Najuboższe rodziny mogą jeszcze liczyć na zasiłki i pomoc gminy. Graniczna kwota dochodu jest jednak stosunkowo niska – 504 zł na osobę netto lub 583 zł w przypadku, gdy członkiem rodziny jest niepełnosprawne dziecko. Tak więc pomoc dociera tylko do części rodzin w Polsce. W tej sytuacji – jak wskazują fachowcy – warto pomyśleć o utrzymaniu podatkowych ulg prorodzinnych, a nawet ich rozszerzeniu.

Pomoc dla samotnie wychowujących dzieci
Ustawodawca w swoim dążeniu do ochrony i wspierania rodziny traktuje preferencyjnie nie tylko małżonków, ale także osoby samotnie wychowujące dzieci. Osobie samotnie wychowującej dzieci w roku podatkowym przysługuje uprawnienie do preferencyjnego opodatkowania wraz z dzieckiem na zasadach analogicznych do wspólnego opodatkowania małżonków. Uprawnienie do rozliczania się wspólnie z dzieckiem przysługuje osobom wychowującym dzieci które nie ukończyły 18 roku życia lub dzieci w wieku 18-25 lat, kontynuujące edukację.

W tym drugim przypadku warunkiem wspólnego rozliczenia jest, by dzieci nie uzyskały w roku podatkowym dochodów. Wyjątkiem są dochody wolne od opodatkowania, renta rodzinna, bądź dochody w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku.

Dochody dziecka
• Nie wszyscy wiedzą, że dochody osób małoletnich – tj. dzieci do 18 roku życia – również podlegają obowiązkowemu opodatkowaniu. Dochody małoletnich dzieci dolicza się z reguły do dochodów rodziców.
• Ustawa przewiduje od tej zasady pewne wyjątki. Małoletnie dzieci rozliczają się same – składają zeznanie roczne i odprowadzają podatek dochodowy – z następujących dochodów: z pracy, ze stypendiów (o ile nie są one zwolnione z opodatkowania) oraz z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku.

Pamiętaj!<
Nie ma już ulgi na dokształcanie dzieci ani dojazdy do szkół. Nawet wpłat na komitet rodzicielski nie można już odpisać od podatku.

Jakie zasiłki i dodatki
• Zasiłek rodzinny – 43 zł na każde dziecko
• świadczenie pielęgnacyjne – dla osoby rezygnującej z pracy, by wychować niepełnosprawne dziecko – 420 zł
• zasiłek pielęgnacyjny – dla niepełnosprawnego i osoby powyżej 75. roku życia – 142 zł.
• dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego – 90 zł na każde dziecko
• z tytułu dojazdu do szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej poza miejscem zamieszkania – 40 zł miesięcznie
• z tytułu urodzenia dziecka (jednorazowo) – 500 zł na dziecko
• z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego
– 50-70 zł zależnie od jego wieku.