Pewny fundusz

W Polsce działa już kilkanaście towarzystw funduszy inwestycyjnych. Choć Polacy najwięcej oszczędności trzymają w bankach, to będzie się bardzo szybko zmieniać. Fundusze przynoszą bowiem wyższe zyski niż bankowe lokaty.

Czy oszczędzanie w funduszu jest bezpieczne? Który wybrać? Na jak długi czas inwestycji trzeba się nastawiać, by fundusz przyniósł spodziewane korzyści?

Na te i inne pytania naszych Czytelników odpowiadała podczas telefonicznej konsultacji i internetowego czatu Marlena Janota, dyrektor marketingu Górnośląskiego Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych.

Czy inwestowanie w fundusze inwestycyjne jest bardziej opłacalne niż oszczędzanie w banku? Jeśli tak – to czy nie jest bardziej ryzykowne?

Zdecydowanie jest bardziej opłacalne, natomiast może być również bardziej ryzykowne, bo zysk jest zawsze premią za ryzyko. Fundusze pieniężne inwestują głównie w krótkoterminowe papiery wartościowe, np. bony skarbowe i ich celem jest ochrona kapitału.

Na rynku bonów skarbowych pojawia się ryzyko związane z sytuacją makroekonomiczną kraju, ryzyko stopy procentowej – wzrost rynkowych stóp procentowych powoduje spadek cen papierów wartościowych. Tego typu fundusze są zalecane jako instrumenty krótkoterminowego inwestowania lub jako składnik portfeli inwestycyjnych.

Fundusze obligacyjne inwestują głównie w obligacje lub krótkoterminowe papiery dłużne emitentów innych niż Skarb Państwa (np. papiery korporacyjne). W tej klasie funduszy występuje również ryzyko stopy procentowej, ale też ryzyko kredytowe – emitenta. Fundusze obligacyjne zalecane są jako alternatywa dla samodzielnego zakupu obligacji w horyzoncie ok. 2 lat.

I wreszcie fundusze akcyjne, które przeznaczone są dla inwestorów akceptujących wysoki poziom ryzyka inwestycji w instrumenty udziałowe (akcje). Fundusze te są przeznaczone dla inwestycji kilkuletnich.

Możemy przyjąć generalną zasadę, że im dłuższy okres oszczędzania, tym większy udział funduszy akcyjnych.

Jakiego rzędu oszczędności warto inwestować w funduszu? Jakie są minimalne progi wpłat?

Każde pieniądze warto pomnażać. Inwestowanie można zacząć już od 50 zł. Większość towarzystw oferuje tzw. programy systematycznego oszczędzania, w których sukcesywnie można odkładać drobne kwoty. Standardowo poziom wpłat w programach podstawowych zaczyna się od 500-1000 zł.

Czy oprocentowanie (stopa zysku) funduszu jest stałe? Czy zależy od wysokości wpłaty?

Zyskowność funduszy zależy od koniunktury na rynku. Natomiast w przypadku mniejszych lub większych wpłat inwestorzy mogą być premiowani mniejszym poziomem opłat przy nabyciu. Czyli im więcej wpłacamy, tym mniejsza prowizja jest pobierana przy nabyciu.

Kupiłam obligacje i jednocześnie zainwestowałam w fundusz obligacji. Z pierwszej inwestycji jestem bardzo zadowolona, z funduszu nie. Czy tam pracują gorsi niż ja specjaliści od finansów?

Nie, zdecydowanie nie. Obligacje trzyma pani do wykupu i nie sprawdza pani codziennie ich ceny rynkowej. Gdyby to pani zrobiła, okazałoby się, że ten papier podlega wycenie rynkowej, a tym samym wahaniom.

Fundusze inwestycyjne w 2004 roku przynosiły niższy zysk niż w latach poprzednich, natomiast jeżeli wziąć pod uwagę minimalny, dwuletni okres inwestycji, to wyniki mogą się okazać satysfakcjonujące, tym bardziej że od sześciu miesięcy rynek polskich obligacji i wyniki funduszy obligacyjnych znacznie się poprawiły, osiągając zysk na poziomie 5-7 proc.

Czy fundusz inwestycyjny daje gwarancje, że nie straci moich pieniędzy?

Fundusze Inwestycyjne Otwarte starają się realizować cel inwestycyjny, ale nie dają gwarancji jego osiągnięcia – tym różnią się od lokat. Można natomiast wybrać fundusze pieniężne, które są najbezpieczniejsze i najbardziej stabilne i osiągają zyski na poziomie dobrze oprocentowanych lokat bankowych. Mają jednak tę zaletę, że można pieniędzmi dysponować w każdym momencie, analogicznie jak w przypadku lokat a vista.

Chciałabym zaoszczędzić na studia dla mojej córki. Jak obliczyć, ile pieniędzy mogę mieć w funduszu po 10 latach?

Trzeba zastosować procent składany. Zakładając rokrocznie zysk rzędu 7-10 proc. w wariancie optymistycznym. W horyzoncie 10 lat można pomyśleć o funduszu akcyjnym. Na stronie www.gtfi.pl w dziale „Akademia” znajduje się kalkulator, który pozwoli pani wyliczyć wartość inwestycji.

Czy władze państwowe mają jakąkolwiek furtkę prawną do zagarnięcia naszych wkładów?

Zasady funkcjonowania Funduszy Inwestycyjnych reguluje Ustawa o Funduszach Inwestycyjnych z 27 maja 2004 roku, która wyraźnie określa zasady gromadzenia i dysponowania środkami. Odsyłam do dokumentu – dodam jedynie że fundusze inwestycyjne są najbezpieczniejsza formą lokowania pieniędzy.

Jakie trzeba spełnić warunki, by założyć fundusz? W jaki sposób ustrzec się od tzw. firm krzaków?

Najlepiej kupować bezpośrednio w towarzystwie, bez pośrednika. Większość towarzystw oferuje fundusze za pośrednictwem swoich infolinii i stron internetowych. Można też skorzystać ze znanych biur maklerskich i banków. W internecie polecam Supermarket Funduszy Inwestycyjnych mBanku.

Za kilka lat będziemy mieli w Polsce euro. Jak zostaną przewalutowane moje oszczędności?

Zgodnie z obowiązującymi wtedy przepisami i w ramach obowiązującego kursu euro-złoty.

W Polsce pojawiły się ostatnio fundusze inwestujące w nieruchomości. Do czego można je porównać pod względem ryzyka?

Do produktów bardziej agresywnych – funduszy akcyjnych, mieszanych.

Czy mogę przekazać pieniądze lub ich część z jednego funduszu do innego?

Tak. To tzw. zlecenie konwersji, jednak trzeba pamiętać, że jest ono odkupieniem części pieniędzy w jednym funduszu z równoczesnym nabyciem w drugim, a przy każdym odkupieniu pobierany jest podatek.

Chciałbym założyć w jakimś funduszu Indywidualne Konto Emerytalne. Na co trzeba zwrócić uwagę przy wyborze?

Przede wszystkim na wielkość prowizji przy nabyciu i przy wypłacie. Dokładnie przeczytać regulamin i umowę, należy także sprawdzić wyniki inwestycyjne funduszy, które są w ramach IKE oferowane. Fundusze te z reguły mają dłuższą historię, którą można porównać na przestrzeni kilku lat.

Skąd mogę czerpać informacje o tym, w jaki sposób są inwestowane moje pieniądze?

Przede wszystkim należy czytać statut funduszu, który określa politykę inwestycyjną, czyli rodzaj papierów, w jakie zostaną zainwestowane aktywa funduszu. Każdy fundusz co pół roku jest badany, a skład portfela publikowany w postaci dostępnego sprawozdania finansowego.

Chciałabym zminimalizować ryzyko inwestycji w fundusz. Co trzeba zrobić? Iść z pieniędzmi do kilku towarzystw czy wybrać jedno, ale rozłożyć na poszczególne typy funduszy?

Przede wszystkim należy podzielić swoje oszczędności pomiędzy fundusze pieniężne, obligacyjne i akcyjne, w zależności od horyzontu inwestycji. Jeśli są to oszczędności krótkoterminowe i chce pani chronić kapitał, to należy wybrać wyłącznie fundusze pieniężne.

Dlaczego fundusze mają takie wysokie prowizje?

Fundusze dostępne w Internecie i w Call Center nie pobierają prowizji przy nabyciu. Fundusze dostępne w sieci tradycyjnej (banki, biura maklerskie) pobierają prowizje rzędu nawet 4 proc. w przypadku funduszy akcyjnych, ponieważ trzeba wynagrodzić dystrybutorów za to, że sprzedają. Jeśli ktoś nie chce płacić prowizji, powinien otworzyć rejestr przez Internet lub telefon. Jeśli ktoś ceni indywidualne doradztwo, wybierze bank lub biuro maklerskie.

Czy na konto w funduszu mogą wpłacać różne osoby?

Zdecydowanie tak. Warunkiem jest posiadanie numeru PESEL i dowodu tożsamości. Można nawet założyć rejestr osobie małoletniej.

Czy fundusze mają gwarancje Skarbu Państwa?

Fundusze inwestują w papiery, z których część ma gwarancje skarbu państwa, na przykład bony skarbowe, obligacje