Portfel górnika

Płace w górnictwie wzbudzają emocje. Tymczasem jak pokazują tabele wynagrodzeń z Katowickiego Holdingu Węglowego i Kompanii Węglowej, które udało nam się zdobyć, nie są to sumy, które przyprawiają o zawrót głowy. W wielu innych branżach, zwłaszcza tych rozwijających się najbardziej dynamicznie, zarobki są wyższe i co najważniejsze – szybko idą w górę.

– Kiedy mówi się o podwyżkach dla górników, to wielu zapomina, że nasze płace były przez lata zamrożone – była to jedna z kotwic, które miały utrzymać niskie koszty wydobycia – twierdzi Wacław Czerkawski, wiceprzewodniczący Związku Zawodowego Górników w Polsce.

Rzeczywiście, kiedy spojrzy się w sprawozdania resortu gospodarki dotyczące realizacji reformy górnictwa, to jedna wartość jest niezmienna – wynagrodzeń. Natomiast stale spada zatrudnienie w kopalniach, co oznacza, że koszty pracy w branży też są z roku na rok mniejsze.

To niesprawiedliwe i antymotywacyjne. Górnicy najwięcej zapłacili za restrukturyzacje branży, a wcale nie skorzystali z koniunktury na węgiel. Należy im się uczciwe wynagrodzenie – mówi Bogusław Ziętek, przewodniczący związku „Sierpień’80”.

Profesor Marek S. Szczepański, który prowadził badania sytuacji rodzin górniczych, ze zdumieniem stwierdził, że wiele rodzin deklaruje dochody na poziomie minimum socjalnego. Nigdy wcześniej nie notowano tego typu deklaracji. Obraz górniczych rodzin charakteryzuje też inna informacja pochodząca ze wspomnianych badaƒ – już ponad połowa żon w rodzinach górniczych pracuje. W 1989 roku było to tylko 29 proc.

W spółkach górniczych nie tylko niechętnie mówi się o płacach, ale i bardzo ostrożnie wypowiada o podwyżkach. Maksymilian Klank, prezes Kompanii Węglowej SA w rozmowie z DZ na pytanie, czy spółka planuje podwyżkę płac, odpowiedział krótko, że jest to tematem negocjacji ze związkami zawodowymi. – W rozmowach z pracownikami cały czas podkreślamy, że Kompania ma do spłacenia ogromny, 4-miliardowy dług, który odziedziczyła po spółkach węglowych – dodał od razu prezes Klank. – Oddaliśmy już z własnych zysków 700 mln zł, a całość zamierzamy spłacić do 2010 roku. Trzeba też myśleć o przyszłości, czyli o modernizacji kopalń i inwestycjach dających firmie szansę na rozwój – zastrzegł.

Zarząd Kompanii chciałby, aby system wynagradzania górników powiązać z wydajnością pracy.

Kiedy powstała Kompania Węglowa, różnice w płacach w kopalniach wynosiły nawet 600-700 złotych na tych samych stanowiskach pracy. Wzięło się to stąd, że w różnych spółkach węglowych z których powstała Kompania, obowiązywały różne siatki płac. Dopiero w 2005 roku udało się zmniejszyć dysproporcje. – Chcemy, żeby one zupełnie zniknęły – mówi Ziętek.

Rząd zakładał, że w przyszłym roku wynagrodzenia w spółkach Skarbu Państwa wzrosną nie więcej niż o 3,5 proc. Górnicy domagają się średniej podwyżki o 5,3 proc. Jak powiedział Maksymilian Klank, prezes Kompanii Węglowej, łączny koszt podniesienia wynagrodzeń w tej spółce wyniósłby około 200 mln zł. Wzrost wynagrodzeń musi być jednak związany z możliwościami Kompanii. Według prognoz Kompania ma mieć 120 zł mln zysku netto w przyszłym roku.

Podobne opinie można usłyszeć w Katowickim Holdingu Węglowym. Tu związki oczekują, że fundusz płac wzrośnie o ponad 20 mln zł. Zarząd Holdingu mówi o sumie 15-16 mln zł. Stanisław Gajos, prezes KHW też nie zamierza wprowadzać płacowej urawniłowki. – Płace powinny zależeć również od wyników pracy – podkreśla.