Rewolucja w świadczeniach przedemerytalnych

Wkrótce - już od 1 sierpnia br. - Zakład Ubezpieczeń Społecznych przejmie wypłatę i obsługę świadczeń i zasiłków przedemerytalnych. Do tego czasu obowiązywać będą stare przepisy dotyczące świadczeń, ale już teraz Powiatowe Urzędy Pracy (PUP) zaczynają przekazywać ZUS-om dokumentację świadczeniobiorców. Otrzymujemy sygnały, że pojawiają się tutaj problemy.

Dlatego już dziś radzimy naszym Czytelnikom, jak się znaleźć w tym zamieszaniu: gdzie trzeba się udać, co podpisać, do kogo można się zwrócić i z jakimi dokumentami, by bez problemu otrzymywać świadczenia.

Kto nie musi się martwić

Jeśli obecnie pobierasz świadczenie lub zasiłek przedemerytalny, lub złożyłeś wniosek o nie przed 1 czerwca, nie musisz się za bardzo martwić.

* Twoje świadczenie będzie nadal wypłacane w tej samej wysokości, w jakiej otrzymujesz je teraz. Do końca lipca będzie to robił Powiatowy Urząd Pracy, począwszy od 1 sierpnia - Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

* Zmieni się dzień miesiąca, w którym będziesz otrzymywał świadczenie. ZUS będzie wypłacał wszystkim pieniądze pierwszego dnia każdego miesiąca (za wyjątkiem sierpnia 2004 roku, czyli pierwszego dnia, w którym ZUS przejmie wypłaty, ostateczna data tej wypłaty nie została jeszcze ustalona).

* Do 14 czerwca Powiatowy Urząd Pracy musi przekazać ZUS-owi całą twoją dokumentację. Ty nie musisz nic dołączać, chyba że ZUS po przejrzeniu jej stwierdzi, że jakieś jeszcze papiery będą mu potrzebne.

* Jeśli pobierałeś świadczenie w kasie urzędu pracy lub pocztą, możesz podać numer swojego konta, by ZUS mógł ci je przesłać przelewem.

Szybko złóż wniosek

Jeśli jeszcze nie masz świadczenia przedemerytalnego, ale zostałeś zwolniony z pracy, możesz starać się o świadczenie przedemerytalne na dotychczasowych zasadach.

* Żeby je otrzymać, musisz do 31 lipca zarejestrować się jako bezrobotny i złożyć wniosek o świadczenie przedemerytalne w Powiatowym Urzędzie Pracy razem z wszystkimi potrzebnymi dokumentami. Konieczne są przede wszystkim oryginały świadectw pracy i zaświadczenia o wynagrodzeniach od ostatniego pracodawcy, jak również te, które potwierdzają okresy składkowe i nieskładkowe przebyte wcześniej, jeśli do tej pory nie były składane w ZUS-ie.

* Na tej podstawie Powiatowy Urząd Pracy ustali wstępnie, czy świadczenie będzie ci przysługiwało. Potem prześle komplet dokumentów do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

* ZUS zweryfikuje dokumenty dotyczące stażu pracy i wyliczy wysokość emerytury, jaka by na ten moment przysługiwała w oparciu o przepisy emerytalno-rentowe. W efekcie wyda decyzję o wysokości emerytury dla potrzeb świadczenia przedemerytalnego i prześle ją do Powiatowego Urzędu Pracy.

* W oparciu o nią PUP wyliczy wysokość świadczenia przedemerytalnego i wyda decyzję o jego przyznaniu. Na to wszystko ma 30 dni od daty złożenia wniosku.

* Twoje świadczenie wyniesie 80 proc. przewidywanej emerytury - jednak nie mniej niż 120 proc. i nie więcej niż 200 proc. zasiłku dla bezrobotnych czyli od 605,10 zł do 1008, 40 zł.

* Do 14 sierpnia Powiatowy Urząd Pracy musi przekazać do ZUS-u twoje akta, w tym:

- twoje dane identyfikacyjne w tym NIP i PESEL oraz dane członków twojej rodziny, których zgłaszasz do ubezpieczenia zdrowotnego;

- informację o tym w jakiej kwocie przysługuje ci świadczenie przedemerytalne i przez jaki okres je pobierasz;

- informację o członkach twojej rodziny, których zgłosiłeś do ubezpieczenia zdrowotnego;

- kopię decyzji przyznającej ci świadczenie przedemerytalne i wszystkie dokumenty, które mają wpływ na prawo do świadczeń i jego wysokość (kopie świadectw pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu itp.).

* PUP powinien też przysłać ci zawiadomienie o przejęciu wypłaty świadczenia przedemerytalnego przez ZUS. Będzie tam też informacja o wszystkich obowiązkach, jakie na tobie ciążą w związku z pobieraniem świadczenia (np. o konieczności informowania ZUS-u o podjęciu przez ciebie jakiejś pracy zarobkowej) oraz wszystkich czynnikach, jakie mają wpływ na prawo do świadczenia i jego wysokość.

* Ty nie musisz dostarczać żadnych dodatkowych dokumentów, chyba że zażąda tego od ciebie urząd pracy albo ZUS.

* Jeśli PUP nie zdąży ci wydać decyzji przed 1 sierpnia (bo np. złożysz wniosek dopiero 30 lipca), może to zrobić po tej dacie. Ma na to 30 dni od złożenia przez ciebie wniosku (do 2 miesięcy, jeśli sprawa wymaga prowadzenia postępowania wyjaśniającego). Po wydaniu decyzji musi twoje akta niezwłocznie przekazać ZUS-owi.

* Powiatowy Urząd Pracy wypłaci ostatnie świadczenie za lipiec. Zrobi to również wtedy, jeśli decyzję o przyznaniu świadczenia przedemerytalnego wyda już po 31 lipca.

* Świadczenie za sierpień i wszystkie następne miesiące będzie wypłacał ZUS pierwszego każdego miesiąca.

Kto nie dostanie świadczenia od razu

Jeśli nie zdążysz się zarejestrować przed 1 sierpnia 2004 r., będą cię w całości obowiązywać nowe przepisy. W takiej sytuacji nie otrzymasz świadczenia przedemerytalnego od razu.

* Zarejestruj się w powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od ustania utraty pracy lub renty. Nie musisz wtedy deklarować, że chcesz przejść na świadczenie przedemerytalne, choć PUP może sprawdzić twoje uprawnienia.

* Przez 6 miesięcy Powiatowy Urząd Pracy będzie ci wypłacał zasiłek dla bezrobotnych (nawet w tych powiatach, gdzie ze względu na wysokie bezrobocie okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych jest przedłużony do 12 lub 18 miesięcy).

* Do tego półrocznego okresu pobierania zasiłku dla bezrobotnych wlicza się również:

- okresy, za które prawo do zasiłku nie przysługiwało;

- okresy zatrudnienia to znaczy wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą;

- okresy innej pracy zarobkowej tj. wykonywania pracy lub świadczenie usług na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, spółdzielni kółek rolniczych lub spółdzielni usług rolniczych;

- okresy zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych.

To znaczy, że po zarejestrowaniu się w PUP możesz szukać pracy, a rząd powinien ci w tym pomagać. Podjęcie pracy w tym czasie nie odbierze ci prawa do świadczenia przedemerytalnego. Ustawa przewiduje, że okresy te mogą się przedłużyć ponad 6 miesięcy i nie podaje jak długo maksymalnie mogą trwać.

* Na koniec tego okresu PUP wystawi ci zaświadczenie potwierdzające 6-miesięczny okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.

* Po upływie 6 miesięcy będzie ci przysługiwać świadczenie przedemerytalne, jeśli:

- nadal będziesz zarejestrowany jako osoba bezrobotna;

- w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówisz przyjęcia przedstawionej ci oferty pracy lub zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych albo robót publicznych;

- w ciągu 30 dni od otrzymania zaświadczenia z PUP złożysz wniosek o świadczenie przedemerytalne w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

* Wniosek należy złożyć w Oddziale ZUS właściwym ze względu na miejsce twojego zamieszkania. Ich listę dla województwa śląskiego publikujemy obok.

* Do wniosku musisz dołączyć: świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (lub inne dokumenty, które potwierdzą twój staż i zarobki, wymagane do ustalenia prawa do emerytury i obliczenia jej wysokości) oraz decyzję o utracie prawa do zasiłku dla bezrobotnych lub informację o upływie 6 miesięcy pobierania zasiłku dla bezrobotnych z Powiatowego Urzędu Pracy.

* Jeśli spóźnisz się ze złożeniem wniosku, ZUS może go przyjąć po terminie, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach (np. ciężka choroba, tragedia rodzinna).

* Jeśli w czasie, od kiedy się zarejestrowałeś, PUP skierował cię na prace interwencyjne, do robót publicznych lub podjąłeś pracę zarobkową i przedłużą się one ponad 6 miesięcy, wniosek o świadczenie przedemerytalne musisz złożyć w ZUS-ie w ciągu 14 dni od ustania tego zatrudnienia.

* ZUS jeszcze raz zbada czy spełniasz warunki do świadczenia przedemerytalnego.

* Świadczenie przedemerytalne będzie ci przysługiwać w wysokości 670 zł miesięcznie. Natomiast jeśli przed zarejestrowaniem się w Urzędzie Pracy pobierałeś rentę, która była niższa od tej kwoty, dostaniesz świadczenie przedemerytalne w tej samej wysokości jak ta renta.

Dla kogo świadczenia?
Stare

Jeszcze do końca lipca świadczenie przedemerytalne przysługuje osobie, która:

* osiągnęła wiek co najmniej 58 lat - kobieta i 63 lat - mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

* do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona nie krócej niż 6 miesięcy ukończyła co najmniej 50 lat - kobieta lub 55 lat - mężczyzna oraz osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

* bez względu na wiek, jeśli do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub

* do 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy, posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn, a rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w związku z niewypłacalnością pracodawcy.

Jednocześnie osoba ta musi spełniać warunki do otrzymania statusu bezrobotnego i zasiłku dla bezrobotnych tzn. od czasu ostatniego zarejestrowania musi mieć przepracowane przynajmniej 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy i w tym czasie otrzymywać co najmniej najniższe wynagrodzenie.

Podstawa prawna:
Art. 37k ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu (tekst jednolity Dz. U. z 2003 r. nr 58 poz. 514 z późn. zm.)

Nowe

Prawo do świadczenia przedemerytalnego według nowych przepisów przysługuje osobie, która:

* rozwiązała stosunek pracy lub stosunek służbowy z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy i do tego czasu:

- ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta oraz 61 lat - mężczyzna

- posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

* rozwiązała stosunek pracy lub stosunek służbowy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy i do tego czasu

- ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna

- oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

* do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą nieprzerwanie, przez okres nie krótszy niż 24 miesiące i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości

- ukończyła co najmniej 56 lat - kobieta i 61 lat - mężczyzna

- posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

* zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat - kobieta oraz 60 lat - mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub

* do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub

* do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.

* spełnia warunki do uzyskania statusu bezrobotnego i prawa do zasiłku dla bezrobotnych, jeżeli posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat była zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy w zakładach azbestowych.

Ważne!

Niezależnie od tego, czy będziesz pobierać świadczenia przedemerytalne na starych czy nowych zasadach, bądź zasiłek przedemerytalny, pamiętaj:

* ZUS będzie pobierał od twojego świadczenia zaliczkę na podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

* Świadczenia i zasiłki przedemerytalne będą podlegać waloryzacji na tych samych zasadach co emerytury i renty.

* Po 1 sierpnia 2004 r., jeśli nie będziesz się zgadzał z jakąkolwiek decyzją ZUS-u dotyczącą świadczeń przedemerytalnych (np. Zakład odmówi ci prawa do świadczenia lub bezzasadnie ci je zawiesi), będzie ci przysługiwać odwołanie nie w trybie administracyjnym - jak to było z decyzjami urzędów pracy - ale na drodze sądowej do sądu ubezpieczeń społecznych - tak jak w przypadku decyzji dotyczących rent i emerytur.

Kiedy możesz stracić?

Niezależnie od kiedy pobierasz świadczenie lub zasiłek przedemerytalny - to znaczy bez względu na to, czy dostaniesz je na nowych, czy starych zasadach - prawo do niego ustanie jeśli:

* sam zrezygnujesz ze świadczenia i złożysz odpowiedni wniosek do ZUS-u;

* nabędziesz prawo do emerytury;

* jesteś kobietą i skończysz 60 lat lub jesteś mężczyzną i skończysz 65 lat - wtedy ZUS przyzna ci emeryturę z urzędu;

* staniesz się właścicielem lub współwłaścicielem, albo staniesz się posiadaczem gospodarstwa rolnego o powierzchni użytków rolnych większej niż 2 ha przeliczeniowe lub jeśli twój udział w tym gospodarstwie przekroczy 2 ha przeliczeniowe.

* Twoje świadczenie lub zasiłek przedemerytalny mogą też zostać zawieszone w przypadku nabycia prawa do:

- renty z tytułu niezdolności do pracy;

- renty inwalidzkiej;

- podjęcia wypłaty renty strukturalnej;

- renty z instytucji zagranicznej.

* Jeśli uzyskasz prawo do renty rodzinnej lub uposażenia rodzinnego możesz otrzymać albo tę rentę, albo świadczenie przedemerytalne. ZUS wypłaci ci to świadczenie, które sam wybierzesz, albo to, które jest wyższe.

Tu szukaj pomocy

Oto placówki ZUS w naszym województwie (wraz z zasięgiem terytorialnym ich działania), które przejmą wypłatę i obsługę świadczeń i zasiłków przedemerytalnych od Powiatowych Urzędów Pracy.

ODDZIAŁ Bielsko-Biała, ul. Krasińskiego 34. Tel.: (0-33) 811-03-00; miasta: Bielsko-Biała, Szczyrk; gminy: Bestwina, Buczkowice, Czechowice-Dziedzice, Jasienica, Jaworze, Kozy, Porąbka, Wilamowice, Wilkowice

INSPEKTORATY: Cieszyn, ul. Bielska 29. Tel.: (0-33) 851-26-73; miasta: Cieszyn, Ustroń, Wisła; gminy: Brenna, Chybie, Dębowiec, Goleszów, Hażlach, Istebna, Skoczów, Strumień, Zebrzydowice
Żywiec, ul. Piernikarska 2. Tel.: (0-33) 861-54-60/61; miasto: Żywiec; gminy: Czernichów, Gilowice, Jeleśnia, Koszarawa, Lipowa, Łękawica, Łodygowice, Milówka, Radziechowy-Wieprz, Rajcza, Ślemień, Świnna, Ujsoły, Węgierska Górka

ODDZIAŁ Chorzów, ul. Dąbrowskiego 45. Tel.: (0-32) 349-05-00; miasta: Chorzów, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice

INSPEKTORAT Katowice, ul. Teatralna 4. Tel.: (0-32) 351-15-01; miasto: Katowice

BIURA TERENOWE Ruda Śląska, ul. Niedurnego 44. Tel.: (0-32) 344-79-80; miasto: Ruda Śląska
Mysłowice, ul. Kacza 6. Tel.: (0-32) 222-37-10; miasto: Mysłowice

ODDZIAŁ 42-214 Częstochowa, ul. Okólna 17/19. Tel.: (0-34) 361-17-66; miasto: Częstochowa

INSPEKTORATY Częstochowa, ul. Kopernika 38. Tel.: (0-34) 361-46-02; gminy: Blachownia, Janów, Kamienica Polska, Kłomnice, Konopiska, Kruszyna, Mstów, Mykanów, Olsztyn, Poczesna, Rędziny, Starcza
Kłobuck, ul. Targowa 3 a. Tel.: (0-34) 317-22-90; gminy: Kłobuck, Krzepice, Lipie, Miedźno, Opatów, Panki, Popów, Przystajń, Wręczyca Wielka
Koniecpol, ul. Rynek 1. Tel.: (0-34) 355-11-61; gminy: Dąbrowa Zielona, Koniecpol, Lelów, Przyrów
Lubliniec, ul. Oleska 26. Tel.: (0-34) 356-29-69; miasto: Lubliniec; gminy: Boronów, Ciasna, Herby, Kochanowice, Koszęcin, Pawonków, Woźniki
Myszków, ul. Sikorskiego 57. Tel.: (0-34) 313-45-30 do 33; miasto: Myszków; gminy: Koziegłowy, Niegowa, Poraj, Żarki

ODDZIAŁ Rybnik, ul. Reymonta 2. Tel.: (0-32) 422-26-00; miasta: Łaziska Górne, Mikołów, Orzesze, Rybnik, Żory; gminy: Czerwionka-Leszczyny, Gaszowice, Jejkowice, Lyski, Ornontowice, Świerklany, Wyry

INSPEKTORATY Jastrzębie Zdrój, ul. Opolska 1. Tel.: (0-32) 471-60-60; miasto: Jastrzębie-Zdrój
Pszczyna, ul. Kopernika 22. Tel.: (0-32) 210-11-33; gminy: Goczałkowice-Zdrój, Kobiór, Miedźna, Pawłowice, Pszczyna, Suszec
Racibórz, ul. Łąkowa 28. Tel.: (0-32) 415-45-18; miasto: Racibórz; gminy: Kornowac, Krzanowice, Krzyżanowice, Kuźnia Raciborska, Nędza, Pietrowice Wielkie, Rudnik
Tychy, ul. de Gaulle'a 16. Tel.: (0-32) 219-17-92; miasta: Bieruń, Imielin, Lędziny, Tychy; gminy: Bojszowy, Chełm Śląski
Wodzisław Śląski, ul. Ks. Płk W. Kubsza 28. Tel.: (0-32) 455-30-04; miasta: Pszów, Radlin, Rydułtowy, Wodzisław Śląski; gminy: Godów, Gorzyce, Lubomia, Marklowice, Mszana

ODDZIAŁ Sosnowiec, ul. Partyzantów 1. Tel.: (0-32) 266-08-56 do 59, 266-64-17, 269-50-11 do 15; miasta: Będzin, Czeladź, Sławków, Sosnowiec, Wojkowice; gminy: Bobrowniki, Mierzęcice, Psary, Siewierz

INSPEKTORATY Dąbrowa Górnicza, ul. Kościuszki 48. Tel.: (0-32) 262-00-19; miasto: Dąbrowa Górnicza
Jaworzno, ul. Grunwaldzka 274. Tel.: (0-32) 616-37-24, 616-23-41, 618-34-40; miasto: Jaworzno
Zawiercie, ul. Paderewskiego 32. Tel.: (0-32) 672-24-92; miasta: Poręba, Zawiercie; gminy: Irządze, Kroczyce, Łazy, Ogrodzieniec, Pilica, Szczekociny, Włodowice, Żarnowiec

ODDZIAŁ Tarnowskie Góry, ul. Górnicza 4/6. Tel.: (0-32) 393-20-41; miasta: Kalety, Miasteczko Śląskie, Piekary Śląskie, Radzionków, Tarnowskie Góry; gminy: Krupski Młyn, Ożarowice, Świerklaniec, Tworóg, Zbrosławice

INSPEKTORAT Bytom, ul. Strażacka 5. Tel.: (0-32) 281-19-17; miasto: Bytom

ODDZIAŁ Zabrze, ul. Szczęść Boże 18. Tel.: (0-32) 277-86-66; miasta: Knurów, Pyskowice, Zabrze; gminy: Gierałtowice, Pilchowice, Rudziniec, Sośnicowice, Toszek, Wielowieś
INSPEKTORAT Gliwice, ul. Jana Pawła II 2. Tel.: (0-32) 231-92-01; miasto: Gliwice