Rząd kręci bicz na firmy masowo zatrudniające inwalidów

W czasie, gdy trwa kampania reklamowa w telewizji na temat korzyści z zatrudniania niepełnosprawnych, parlament finiszuje z ustawą, która być może ostatecznie położy kres firmom, które to robiły. Pod koniec maja Senat zadecyduje, czy składki odprowadzane do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będą takim zakładom zwracane po pewnym czasie - dopiero po wyłożeniu przez nie gotówki. Dotychczas są one dofinansowane na bieżąco.

Czekanie na zwrot

W województwie śląskim jest prawie 300 zakładów pracy chronionej dających pracę niemal 30 tys. osób niepełnosprawnych, a w całej Polsce jest 3,5 tysiąca takich firm. Już od siedmiu lat mogą one korzystać z pomocy Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Pod koniec maja okaże się, czy przeżyją zmianę przepisów. Nowelizacja ustawy o rehabilitacji i zatrudnianiu niepełnosprawnych zakłada, że składki na ZUS niepełnosprawnych będą pracodawcom refundowane, a to oznacza, że będą je musieli najpierw wyłożyć z własnej kieszeni. Do tej pory były dofinansowywane. Po zmianach na tak duży wysiłek finansowy wieku firm zwyczajnie nie będzie stać, a rezerw na taką zmianę przepisów nie mają. Cała procedura zwrotu zacznie się od złożenia wniosku, a potem trzeba swoje odczekać. - Zwłaszcza małych firm i spółdzielni inwalidzkich nie będzie stać na wniesienie pierwszych składek na ZUS. Mogą one ogłaszać upadłość - uważa Jan Zając, prezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych (POPON).

Bez barier

Takiej obawy nie ma Dawid Gołąbek, który jako osoba niepełnosprawna pracuje w katowickim oddziale Providenta. Firma jest na tyle bogata, że może wyłożyć pieniądze na jego składki ZUS-owskie, zanim PFRON je zrefunduje. - Prowadzimy program "Provident bez barier" skierowany do osób niepełnosprawnych. Jesteśmy atrakcyjnym, stabilnym pracodawcą - zapewnia Małgorzata Domaszewicz, kierowniczka do spraw kontaktów z mediami.

Jednak zamożnych i stabilnych firm wśród ZPCH ze świecą szukać. Zazwyczaj są to zakłady o niewielkich rezerwach finansowych. Dawid Gołąbek jest jeszcze młody, więc na pracę w Providencie może liczyć. Gdyby był w wieku emerytalnym - rząd nie zrefundowałby, wedle nowej ustawy, jego składek. Tego POPON też nie rozumie. - Wszak rząd deklaruje wydłużanie aktywności zawodowej wszystkich obywateli - dodaje Zając.

Kto ma dbać o inwalidów?

Włodzimierz Sobczak, prezes Krajowej Izby Gospodarczo-Rehabilitacyjnej przypomina, że konstytucyjnym obowiązkiem państwa - a nie pracodawcy - jest wspieranie obywateli potrzebujących pomocy. Teraz obarczyć ono chce pracodawców obowiązkami ZUS i PFRON - bo to one mają ustawowe obowiązki dbania o inwalidów. Zdaniem pracodawców, ustawa może się okazać niekonstytucyjna. Zmiany mają wejść w życie 14 dni po ogłoszeniu, tymczasem wypowiedzenie pracy emerytom wiąże się z 3-miesięcznym okresem. Dlatego pracodawcy już pracują nad wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego.

Rząd, który popiera zmiany w ustawie argumentuje, że są one konieczne - bo zgodne z zaleceniami Komisji Europejskiej. Wreszcie będzie jasne, kto i na jakich zasadach uzyskuje pomoc z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Mirosław Mielniczuk z resortu pracy, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych uspokaja, że w PFRON trwają już prace nad systemem udzielania pożyczek na opłacenie pierwszych składek, które następnie będą refundowane. Pomoc ma trafić w pierwszej kolejności do małych przedsiębiorstw, które czują się zmianami najbardziej zagrożone.

W Polsce jest 5 mln osób niepełnosprawnych, ponad 3 mln osób utrzymuje się z rent, pozostali są na utrzymaniu rodziny, 80 proc. z nich nie pracuje zawodowo - wskaźnik zatrudniania osób niepełnosprawnych w Polsce jest trzykrotnie niższy niż w Unii Europejskiej.