Rzecznik praw obywatelskich broni kierowców przed zbyt wysokimi opłatami

Kierowców, którzy muszą wymienić prawo jazdy, denerwują nie tylko kolejki w wydziałach komunikacji. Drażni ich również fakt, iż trzeba płacić za wymianę starych praw jazdy na nowe.

– Wszystko w tej całej akcji wymiany praw jazdy wydawałoby się jasne i zrozumiałe, gdyby nie jeden bulwersujący fakt: wymiana starego dokumentu na nowy kosztuje 71 zł. Uważam, że opłata ta jest pobierana bezprawnie – twierdzi nasz Czytelnik Janusz Firak (adres do wiadomości redakcji). – Mam całkiem legalnie wydane prawo jazdy, niezniszczone. Dlaczego więc minister zmusza mnie do jego wymiany i w dodatku każe sobie za to płacić. Już raz za wydanie tego dokumentu zapłaciłem.

Skargi do rzecznika

Takie opinie docierają nie tylko do nas. Wielu kierowców skarży się również rzecznikowi praw obywatelskich (RPO). Kwestionują oni zarówno wysokość opłat, jak i obowiązek ponoszenia ich przez osoby w trudnej sytuacji materialnej.
Rzecznik praw obywatelskich wysłał już w tej sprawie list do ministra infrastruktury. Niestety – jak poinformowała nas Justyna Bracha z Biura Prasowego Ministerstwa Infrastruktury – odpowiedź resortu nie jest jeszcze znana.

Pewne jest jednak, że Ministerstwo Infrastruktury nie będzie mogło zrezygnować z pobierania opłat od wszystkich osób, ponieważ naszego państwa nie stać na pokrycie kosztów wymiany praw jazdy dla 12 milionów kierowców. – A wymienić stare dokumenty trzeba było, ponieważ nagminnie je podrabiano – jak podkreślają w resorcie infrastruktury. – Nowe prawa jazdy są dobrze zabezpieczone przed sfałszowaniem i wygodne w użyciu.

Nie ma jednak nic za darmo. Koszty wytwarzania nowych praw jazdy są wysokie. Składają się na nie m.in.: koszty zainstalowanego w starostwach – przez producenta dokumentu – systemu informatycznego do tworzenia baz danych osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdami i elektronicznego (satelitarnego) przesyłu danych koniecznych do wyprodukowania dokumentu.

Kto nie powinien płacić?

Wiele osób skarży się też rzecznikowi, że muszą płacić za wymianę prawa jazdy i dowodu rejestracyjnego wtedy, gdy następuje zmiana nazwy ulicy, miejscowości, numeru posesji, lokalu czy kodu pocztowego. W podobnych sytuacjach za wymianę dowodu osobistego administracja nie pobiera żadnych opłat. Zdaniem Rzecznika, obywatele, którzy z przyczyn od siebie niezależnych zmuszeni są do wymiany prawa jazdy czy dowodu rejestracyjnego, a także osoby w szczególnie trudnej materialnej, nie powinny być obciążane kosztami takiej wymiany.

Rzecznik otrzymuje również wiele skarg od obywateli, którym ze względu na stan zdrowia wydawane są terminowe prawa jazdy, co powoduje, że za każdym razem muszą ponosić pełną opłatę za wydanie nowego dokumentu. „Z otrzymywanych skarg można domniemywać, iż wydawanie praw jazdy terminowych nie zawsze jest uzasadnione” – pisze rzecznik. Jego zdaniem, trzeba pilnie doprecyzować zasady i warunki oraz koszty wydawania terminowych praw jazdy.

Nie wymieniłeś, nie jedź

Niestety, mimo wysokich kosztów trzeba wymienić stare prawo jazdy na nowe, bo inaczej nie można prowadzić samochodu. Osoby, które nie wymieniły na czas prawa jazdy, są traktowane przez policję podobnie jak ci, którzy nie posiadają dokumentu uprawniającego do kierowania. A kierowanie autem bez ważnych dokumentów to wykroczenie, które zagrożone jest karą grzywny.

Ważne terminy

* W pierwszej kolejności ze swoich starych praw jazdy musieli zrezygnować ci, którzy mieli dokumenty wydane przed 1971 rokiem. Te prawa jazdy straciły ważność z dniem 30 czerwca 2001 roku. Następnie wymieniali prawa jazdy ci, którzy otrzymali je pomiędzy 1971 a 1983 rokiem. Dokumenty te straciły ważność z dniem 31 marca 2003 roku. Kto nie wymienił w terminie, nie powinien jeździć autem po drogach publicznych.

* Kolejny etap to wymiana dla tych, którzy posiadają prawo jazdy wydane od 1984 roku do 30 kwietnia 1993 roku. Te dokumenty miały stracić ważność do końca 2004 r., ale minister infrastruktury przedłużył do 30 kwietnia 2005 roku termin wymiany dla tej grupy kierowców.

* Ostatni będą wymieniać prawa jazdy posiadacze dokumentów wydanych od 1 maja 1993 do 30 czerwca 1993 roku. Te dokumenty stracą ważność z dniem 30 czerwca 2006 r.

71 złotych

kosztuje wymiana starego prawa jazdy na nowe. Co ciekawe – gdy ktoś musi wymienić nowe prawo jazdy, płaci mniej – 70 zł. Przy wymianie trzeba też wykupić znaczki skarbowe za 6,5 zł.