Tak przewidywano na wsi czy spadnie deszcz, gdy nie było prognoz pogody. Nie tylko jaskółki i wrony przepowiadały opady

Deszcz dostarcza życiodajnej wody i jest wypatrywany przez rolników w okresach suszy. Dziś producenci rolni sprawdzają nachodzące opady w aplikacjach i mierzą potem w swoich stacjach pogody. Prognoza jest w smartfonie i dostępna o każdej porze. Czasem wystarczy przez chwilę obserwować przyrodę. Nasi dziadkowie nauczyli nas, jak zachowują się przed deszczem wrony, jaskółki, żaby, wróble czy muchy.

Na podstawie obserwacji przyrody i występowania konkretnych zjawisk w poszczególne dni (przede wszystkim świąteczne), przewidywano aurę na nadchodzący czas. Wróżono szczęście, dostatek, przewidywano urodzaj na polach czy w oborach, np.

• Czerwiec daje dni gorące, kosa brzęczy już na łące.
• Czerwiec stały, grudzień doskonały.
• Gdy czerwiec chłodem i wodą szafuje, to zwykle rok cały popsuje.

Dużą uwagę przywiązywano do pogody w dni świąteczne, jak np. w czerwcu świętego Jana (24 czerwca):

• Gdy deszcz przed Janem, po żniwach rolnik jest panem.
• Jak się święty Jan obwieści, takich będzie dni trzydzieści.
• Gdy święty Jan łąkę rosi, to chłop siano kosi.
• Kiedy z Janem przyjdą deszcze, to sześć niedziel kropi jeszcze.

Powyższe przysłowia mówią o prognozie, którą dziś nazwalibyśmy długoterminową. Obserwacje roślin i zwierząt pozwalały przewidywać warunki pogodowe również w krótkim czasie.

Powrót ptaków po zimie zwiastuje wiosnę, gromadzenie się bocianów na polach to sygnał, że nadchodzi jesień. Z zachowania zwierząt na dawnej wsi wyciągano dużo bardziej szczegółowe wnioski. Do dziś wiedza ta pozostaje żywa. Wśród rolników od zawsze pogoda miała ogromne znaczenie, bo to od niej w dużym stopniu zależą plony.

Zdecydowana większość prognoz pogodowych naszych przodków, tych dotyczących krótkich okresów czasu, opiera się na obserwacji zjawisk atmosferycznych, takich jak kolor nieba, słońca, księżyca, obecność bądź nieobecność mgły oraz zachowanie się zwierząt.

Pogorszenie się pogody przewidywano np.:

• gdy nad ranem była gęsta mgła, która podnosi się, tworząc cienką warstwę chmur.
• gdy w ciągu dnia niebo ma białawy odcień,
• kot kilka razy dziennie myje swoje futerko,
• mrówki chowają się do swoich mrowisk.

Bożena Błaszczyńska napisała książkę na ten temat: „Wieści pogodowe według meteorologii ludowej”, wydaną przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Wskazuje w niej takie źródła wiedzy o pogodzie, jak m.in.:

• Żaby – na niepogodę utrzymują się na powierzchni wody i rechoczą, wystawiając otwór gębowy nad wodę.
• Wróble – przed deszczem stają się ospałe, cichną, siedzą nastroszone, albo też stadami zbierają się na ziemi, kąpią się w piasku. Zbliżającą się burzę zwiastuje ich przelatywanie stadami z miejsca na miejsce.
• Wrony – przed deszczem szara wrona zwykle siada na gałęzi albo na płocie, nastroszona, zgarbiona, z opuszczonymi skrzydłami i kracze.
• Rośliny. – takie jak ptasie ziele, mniszek lekarski, powój, dzikie indygo, koniczyna i tulipan – zamykają swoje kielichy przed deszczem.
• Muchy – są bardziej natarczywe przed deszczem.

Gdy słońce wschodzi, jest bardzo czerwone, co zawsze zapowiada silny wiatr i opady. Dym z komina, który snuje się nisko po dachu to kolejny sygnał, że nadchodzi deszcz. Na zmianę pogody pieje kogut.

Znasz inne sposoby na przewidywanie pogody dzięki obserwacji przyrody? Podziel się z nami w komentarzu.