Ubywa bocianów

Zakończyło się letnie liczenie i obrączkowanie bocianów. Przyrodnicy nie mają jednak dobrych wiadomości. - Z roku na rok bocianów na Śląsku Cieszyńskim jest coraz mniej - mówi ornitolog-amator Jarosław Gil.

Na całym Śląsku skontrolowano 124 z 960 gniazd. W 90 z nich zaobrączkowano 269 piskląt. Aż w 28 gniazdach zaobrączkowano po cztery, a w 36 po trzy pisklęta. Informacje uzyskane podczas obrączkowania pozwalają na monitoring stanu populacji oraz migracji bocianów białych na terenie województwa i kraju. Dane te są wykorzystywane do oceny wpływu poszczególnych zagrożeń na liczebność tego gatunku i określenie zakresu niezbędnych działań ochronnych. Służą też do dokładniejszego poznania biologii i ekologii bociana.

Na Śląsku Cieszyńskim ornitolodzy doliczyli się 45 zajętych gniazd, w których rodzice wychowywali 80 piskląt. - Kilka gniazd było pustych, bo na przykład platformy na słupach energetycznych chwiały się, a kilka zniknęło, bo stare kominy zostały rozebrane - wyjaśnia Jarosław Gil.

Najwięcej gniazd w powiecie doliczono się w gminie Skoczów (17), głównie w Ochabach i Pogórzu. Sporo jest ich też w Dębowcu (13). Niestety, z roku na rok bocianów ubywa. W samej gminie Skoczów w ciągu ostatnich pięciu lat zniknęło pięć gniazd.

Bocian biały jest objęty ochroną prawną. Ochrona gatunkowa nie jest jednak w stanie przeciwdziałać wszystkim zagrożeniom powodowanym przez człowieka. Do skutecznej ochrony bociana niezbędne jest przede wszystkim zachowanie podmokłych łąk, rozlewisk oraz pastwisk - najważniejszych miejsc żerowania.

- Ptaków ubywa, bo kurczą się albo są meliorowane łąki i nieużytki, na których bociany znajdują pokarm. W dodatku postępuje chemizacja rolnictwa. Ale nie jest tak tylko u nas. Tendencja spadkowa notowana jest w całej Polsce - wyjaśnia Gil.

Zdaniem prowadzących akcję rok 2004 był wyjątkowo dobry dla bocianów. Na Śląsku średnio w gnieździe stwierdzono obecność trzech piskląt, a w powiecie cieszyńskim trafiały się siedliska ptaków, w których znajdowano nawet po pięć małych bocianów.

Polska jest uważana za kraj o największej liczbie gniazdujących bocianów w Europie. Co czwarty bociek jest "Polakiem". Najliczniej bociany występują na terenach wschodniej i północnej Polski. Na Śląsku żyje 2 proc. populacji bociana w Polsce.

Bardzo długa wędrówka

Bociany odlecą od nas w końcu sierpnia, jednak przygotowania do tego zaczynają już w połowie miesiąca. Dziennie ptaki pokonają od kilkudziesięciu do 500 km. Ich trasa wiedzie przez Ukrainę i wzdłuż wybrzeży Morza Czarnego. Na początku września bociany przekroczą cieśninę Bosfor, przelecą nad Turcją, przez Syrię i Liban. W Izraelu odpoczną kilka dni, by nabrać sił. Około 10 września kiedy w atmosferze pojawią się tzw. prądy wznoszące, bociany polecą do Egiptu i na południe wzdłuż doliny Nilu. W październiku ptaki pokonają Sudan, Etiopię, Ugandę. Część z nich pozostanie tam na całą zimę, większość dalej podąży na południe. W listopadzie bociany przemierzą Kenię, Tanzanię i Zambię. Część ptaków zostanie tam, inne polecą dalej. W grudniu najwytrwalsze polskie bociany przez Botswanę i Zimbabwe dotrą do Afryki Południowej. Bociany spędzą styczeń na afrykańskich zimowiskach. W lutym zaczną się zbierać do powrotu. Pierwsze dotrą do Polski w drugiej połowie marca.