Uważnie czytaj umowy

Coraz więcej osób kupuje na kredyt, zwłaszcza że formalności z tym związane można załatwić od razu w sklepie. Korzystanie z tzw. szybkich kredytów nie zawsze się jednak opłaca. Warto gruntownie zastanowić się nad każdym zakupem na kredyt. Z badań Urzędu Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wynika, że jednej czwartej ankietowanych osób zdarzyło się nabyć coś, czego tak naprawdę nie chcieli, ale po namowie sprzedawcy niezręcznie było im odmówić. Dotyczy to szczególnie młodych konsumentów oraz osób, które robią zakupy z dziećmi. - Dzieje się tak, choć dzieci i nastolatki twierdzą, że podchodzą z dystansem do wszelkich przekazów reklamowych - mówi Małgorzata Cieloch z UOKiK.

Głębsza analiza ich odpowiedzi wskazuje jednak, że reklamy okazują się bardzo istotnym elementem ich życia. Aż 62 proc. nastolatków przyznaje, że rozmawia z kolegami o "fajnych" reklamach.

Na klientów działają też inne zachęty. - Od niedawna kredyty gotówkowe przyznawane są praktycznie bez żadnych zabezpieczeń - wystarczy zaświadczenie o zarobkach, a w ostateczności weksel in blanco - mówi Maciej Kossowski, doradca Expandera. - Instytucja poręczyciela - kilka lat temu bardzo popularna - przestała w praktyce funkcjonować.

Możliwy jest także kredyt bez zaświadczenia o zarobkach - ale tylko wówczas, gdy mamy dobrą historię w Biurze Informacji Kredytowej (BIK) a najlepiej jeśli wcześniej w danym banku spłaciliśmy terminowo podobny kredyt. - Informacje o kredytobiorcach zgromadzone w BIK pozwalają na obniżkę kosztów - zarówno funkcjonowania banków, jak i kosztów kredytu - podkreśla Katarzyna Marczyńska, arbiter bankowy.

Tamę wysokiemu oprocentowaniu kredytów stawia też ustawa antylichwiarska, zgodnie z którą maksymalna wysokość odsetek nie może przekraczać w stosunku rocznym czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego NBP, natomiast łączna kwota wszystkich opłat i prowizji związanych z zawarciem umowy kredytowej nie może przekraczać 5 proc. pożyczanych pieniędzy. - Wszystkie instytucje udzielające kredytów konsumenckich muszą podać nie tylko nominalne oprocentowanie kredytu, ale i efektywne, czyli dokładnie wyliczyć każdemu klientowi, ile w rzeczywistości zapłaci za pożyczkę, wraz z prowizjami, opłatami i innymi kosztami - mówi Kossowski.

- Wśród kart kredytowych i kredytów odnawialnych można znaleźć oferty z oprocentowaniem znacznie niższym niż dostępne na rynku kredyty gotówkowe - dodaje Tymoteusz Tonkiel z Expandera.

Posiadacze kart muszą jednak pamiętać o poważnym niebezpieczeństwie czyhającym na nich - płacenie kartą jest dużo łatwiejsze niż gotówką. Nie widzimy "prawdziwych" pieniędzy i dlatego wydajemy zwykle większe sumy oraz częściej. Ten mechanizm prowadzi nawet do "zakupoholizmu", czyli kupowania wszystkiego co nam się spodoba - nawet wtedy, gdy naprawdę tego nie potrzebujemy.

Ekspert radzi

Katarzyna Marczyńska,
arbiter bankowy

Radzę wszystkim, by za każdym razem, kiedy pożyczają pieniądze poprosili o przedstawienie regulaminu oraz wyliczenie dla siebie rzeczywistej stopy oprocentowania - zgodnie z warunkami, na jakich zaciągają kredyt. Stopy podawane w internecie czy na ulotkach są liczone - z tego co do tej pory obserwujemy - według wskaźników najkorzystniejszych dla banku, na przykład bank przyjmuje, że kredyt udzielany jest jego stałemu klientowi, a wtedy koszty są niższe.

Pamiętaj o opłatach

• W przypadku kosztu korzystania z kart kredytowych duże znaczenie ma opłata za wydanie i użytkowanie. Jeśli karta kosztuje 50 zł i służy nam do zaciągnięcia pożyczki w wysokości 1000 zł, wówczas płacimy w rzeczywistości 5-proc. prowizję.

Nominalne, a efektywne

• Kredyty odnawialne obarczone są co prawda prowizjami ustalonymi procentowo ale banki zastrzegają minimalne kwoty (np. 20 czy 50 zł). Przy niewielkich pożyczkach ma to duże znaczenie. Dlatego w przypadku kredytu odnawialnego, mimo niskiej stawki oprocentowania, możemy zapłacić więcej odsetek niż przy pożyczce gotówkowej. Pożyczając np. 1000 zł na rok przy oprocentowaniu 20 proc. i spłacie w ratach równych oddamy bankowi łącznie 112 zł odsetek. Jeśli uruchomimy taki sam limit w koncie w cenie 12 proc. i będziemy go utrzymywać w takiej wysokości przez rok oddamy 120 zł odsetek. To pokazuje również jak mylące może być nominalne oprocentowanie kredytu i jak ważne jest wyliczenie efektywnego oprocentowania.