W Wigilię za ladą

70 procent osób zatrudnionych w placówkach handlowych to kobiety. "Solidarność" chce, by w wigilijny poniedziałek wyszły z pracy, najpóźniej o 15.00.

Jednak będzie to możliwe tylko w małych sklepach, bo hipermarkety z reguły pracują do godz. 16 i 17, a i tak się chwalą, że skróciły dniówki.

- Z całej Polski docierają do nas niepokojące sygnały i skargi w tej sprawie. Pracownicy handlu również mają prawo do przygotowania wieczerzy wigilijnej i spędzenia tego wyjątkowego wieczoru z rodziną, a poprzez tak długi czas pracy to prawo jest im odebrane - mówi Alfred Bujara, przewodniczący Sekcji Krajowej Pracowników Handlu NSZZ "S".

W sprawie czasu pracy w Wigilię specjalny komunikat wydało nawet Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Przypomniano w nim, że decyzja dotycząca pracy w wigilijny poniedziałek należy nie do ministra, ale pracodawców, którzy "stosując zasadę pięciodniowego tygodnia pracy, mogą wyznaczyć dniem wolnym od pracy z tego tytułu każdy dzień tygodnia. Zatem takim dniem może być także 24 grudnia.

Poza tym pracodawca może samodzielnie podjąć decyzję w kwestii usprawiedliwienia nieobecności pracowników przez część dnia pracy, na przykład zwolnienie ich w danym dniu z obowiązku wykonywania pracy - po godz. 12.

Apel "Solidarności" to pierwszy krok w walce związkowców o stworzenie specjalnej uchwały o funkcjonowaniu handlu. Tego typu uregulowania istnieją m.in. w Niemczech, Włoszech, czy Francji. - U nas zaś panuje wolna amerykanka - wyjaśnia Bujara. - Nie chcemy do ustawy wprowadzać nieżyciowych przepisów, ale zależy nam na ochronie praw pracowników. Np. nie będziemy się domagać całkowitego zakazu handlu w niedzielę, ale dopuszczenia do handlu w określonych godzinach. Być może Polska dojdzie kiedyś do rozwiązań jakie przyjęto w Austrii, gdzie działa "Sojusz na rzecz wolnej niedzieli", który zawarły kościoły, przedsiębiorcy i związkowcy. Dzięki temu wolna niedziela została zapisana do konstytucji w niektórych krajach związkowych.

Zdaniem związkowców precyzyjnych ustawowych zapisów wymagają ustalenia dotyczące handlu w dni świąteczne w miejscowościach turystycznych, które żyją z sezonowych dochodów i restrykcyjne zakazy mogą przynieść więcej szkody niż zysku. Trzeba też zdefiniować, które stacje benzynowe i w jakim zakresie mogą prowadzić handel w dni obowiązywania zakazu pracy w placówkach handlowych. Zakaz ten obowiązuje w 12 dni w roku i dotyczy pracowników etatowych. Chodzi np. o ustalenie powierzchni handlowej na danej stacji. - Może bowiem okazać się, że przy stacji powstanie market zatrudniający sprzedawców na umowę zlecenie - twierdzi Bujara.

- Sieci handlowe nie powinny wpadać w histerię słysząc apele o skrócenie czasu pracy w Wigilię, czy wolne niedziele - uważa ekonomista prof. Andrzej Barczak z Akademii Ekonomicznej w Katowicach. - Wszystko jest kwestią przyzwyczajenia i by zrekompensować ewentualne straty można wydłużyć handel w piątki, co ma miejsce np. w Niemczech.

Handlowa "Solidarność" zwróciła się także z apelem do konsumentów o... zrozumienie pracowników handlu i nieodkładanie zakupów świątecznych na ostatnią chwilę.

12 takich dni

Nowelizacja kodeksu pracy zakłada zakaz pracy placówek handlowych w 12 dni świątecznych w roku. Są to:

- Nowy Rok,
- Wielkanoc (dwa dni),
- 1 i 3 maja,
- Pierwszy dzień Zielonych Świątek,
- Boże Ciało,
- 15 sierpnia - Wniebowzięcie Najświętszej Marii Panny,
- Wszystkich Świętych,
- Święto Niepodległości,
- Boże Narodzenie (dwa dni)