Zadbajmy o zdrowie – rola suplementacji witaminy D. Wywiad z dr n. o zdr. Justyną Nowak

Materiał informacyjny
Obraz Ewa Urban z Pixabay
Zadbajmy o zdrowie – rola suplementacji witaminy D. Wywiad z dr n. o zdr. Justyną Nowak z Katedry Profilaktyki Chorób Metabolicznych, Wydział Nauk o Zdrowiu w Bytomiu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.

W ostatnich czasach dużo się mówi i słyszy o witaminie D. Z czego wynika tak duże zainteresowanie tą witaminą?
Witamina D pełni niezwykle ważną rolę w organizmie człowieka, wykazując wielokierunkowe działanie. Poza oddziaływaniem na metabolizm kości oraz gospodarkę wapniowo-fosforanową witamina D może przyczyniać się do obniżenia ryzyka niektórych nowotworów, chorób autoimmunologicznych takich jak cukrzyca typu 1 czy stwardnienia rozsianego. Co więcej witamina D może również obniżać ryzyko wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, udarów mózgu, cukrzycy typu 2 czy zaburzeń neuropoznawczych
(np. choroby Alzhaimera). Redukuje ona ryzyko upadków, osteoporozy i złamań kości, krzywicy i osteomalacji. Witamina D uznawana jest za czynnik immunomodulujący i przeciwzapalny. Warto zaznaczyć, że na podstawie przeprowadzonych badań zauważono, że osoby z niedoborem witaminy D były nawet o 80% bardziej narażone na zakażenie COVID-19 w porównaniu do osób mających wystarczający poziom tej witaminy w organizmie.

Co należy robić, aby zapewnić swojemu organizmowi odpowiednie stężenie tej witaminy?
Witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Witaminę D możemy dostarczyć organizmowi z dwóch źródeł – pożywienia oraz syntezy skórnej. Głównym jej źródłem jest zachodząca pod wpływem promieni słonecznych synteza skórna, która może dostarczyć nawet 80-100% dziennego zapotrzebowania na witaminę D. Niestety to ile witaminy D zostanie wyprodukowane w organizmie człowieka zależy od wielu czynników, takich jak pora roku, szerokość geograficzna w której przebywamy, kolor skóry, wiek danej osoby, zanieczyszczenie powietrza czy stosowanie kremów z filtrami ochronnymi. W naszym kraju synteza witaminy D może być efektywna w miesiącach wiosenno-letnich (od maja do września), w godzinach 10.00 - 15.00, zakładając odpowiednie warunki sprzyjające korzystaniu z kąpieli słonecznych (odpowiednia temperatura, pokrywa chmur nie przysłaniająca słońca). Jeśli powyższe warunki są zachowane, wystarczy 15 minut ekspozycji na promienie słoneczne z odsłoniętymi 18% powierzchni ciała (odsłonięte przedramiona, podudzia), aby doprowadzić do syntezy odpowiedniej ilości witaminy D. Należy jednak pamiętać, że synteza skórna witaminy D może być znacznie osłabiona lub nawet zablokowana poprzez różne czynniki, takie jak: stosowanie filtrów UV, kolor skóry, wiek osoby, zakrywanie ciała odzieżą. Zachmurzenie, zanieczyszczenie powietrza, zwiększona pigmentacja skóry, podeszły wiek, stosowanie kremów z filtrem powyżej 15 wydłuża znacznie ilość czasu ekspozycji na promienie słoneczne celem wytworzenia odpowiedniej ilości witaminy D. Czynniki te mogą również uniemożliwić uzyskanie właściwego zaopatrzenia organizmu w witaminę D z tego źródła, nawet podczas ekspozycji ciała na promienie słoneczne. W okresie jesienno-zimowym (od października do kwietnia) w naszym kraju nie zachodzi efektywna synteza skórna witaminy D.

A co z drugim źródłem witaminy D jakim jest pożywienie? Co włączyć do codziennego żywienia, aby dostarczać tej witaminy?
Jak wspomniałam wcześniej, drugim źródłem witaminy D dla człowieka jest dieta ale jest to mniej efektywne źródło – pokrywa do 20% dziennego zapotrzebowania na tą witaminę. Niestety niewiele produktów spożywczych w naszej diecie dostarcza tej witaminy. Jej najlepszym źródłem są tłuste ryby (węgorz, łosoś, śledź, makrela). W zdecydowanie mniejszej ilości witamina D dostarczana jest w takich produktach jak żółtko jaj, mleko, ser żółty czy niektórych grzybach. Dodatkowym źródłem witaminy D w diecie mogłyby być produkty żywnościowe wzbogacane w tą witaminę –
w Polsce niewiele mamy takich produktów na rynku (np. mleka modyfikowane dla niemowląt i małych dzieci, margaryny miękkie).

W Polsce jak i innych krajach na całym świecie niedobory witaminy D są znacznie rozpowszechnione. Skala rozpowszechnienia niedoborów pomiędzy poszczególnymi krajami może być różna, natomiast dotyczy ona różnych grup wiekowych.

Czy możemy w jakiś sposób zaradzić tym powszechnie występującym niedoborom?
Mając na uwadze korzyści płynące z prawidłowego zaopatrzenia organizmu w witaminę D oraz skalę występowania niedoborów tej witaminy D w naszym kraju, w ramach profilaktyki niedoborów witaminy D, Zespół Ekspertów opracował w 2018 roku zalecenia dotyczące suplementacji i leczenia witaminą D. W Polsce, w suplementacji i leczeniu stosowany jest cholekalcyferol, który można zakupić w aptece bez recepty w dawkach
do 4000 IU. Zgodnie z rekomendacjami stosowanie witaminy D w produktach skojarzonych zawierających wapń lub witaminę K2 lub łącznie nie jest aktualnie zalecane.

Jakie są zalecenia dotyczące suplementacji witaminą D? Na co zwrócić uwagę podczas suplementacji witaminy D?
Zalecenia dotyczące suplementacji witaminą D różnią się w zależności od wieku danej osoby, masy ciała, pory roku oraz ilości witaminy D dostarczanej z codzienną dietą. Dla dzieci od pierwszego roku życia, młodzieży, osób dorosłych suplementacja witaminy D w okresie od maja do września (jeśli spełnione są wytyczne dotyczące efektywnej syntezy skórnej, które omówiłam już wcześniej) nie jest konieczna ale wciąż zalecana i bezpieczna. Jeśli warunki te nie są spełnione to rekomendowana jest suplementacja odpowiednią dawką witaminy D zależnie od masy ciała, ilości witaminy D w diecie przez cały rok. W grupie seniorów powyżej 65 roku życia, mając na uwadze zmniejszoną efektywność syntezy skórnej, zalecana jest suplementacja witaminą D w odpowiednich dawkach (zależnie od masy ciała i podaży witaminy D w diecie) przez cały rok. To jaką dawkę zastosować w ramach suplementacji zostało określone w rekomendacjach natomiast najlepiej, aby dawka ta została ustalona przez odpowiedniego specjalistę, np. lekarza. Warto podkreślić, że zostały określone tzw. górne dopuszczalne dobowe dawki witaminy D dla zdrowych osób, których nie należy samodzielnie przekraczać bez nadzoru medycznego. Dla noworodków i niemowląt jest to 1000 IU/dobę, dla dzieci w wieku 1-10 lat 2000 IU/dobę a dla młodzieży w wieku 11-18 lat, osób dorosłych i seniorów – 4000 IU/dobę. Dawki o których mowa powyżej proszę nie mylić z dawkami rekomendowanymi w nadzorowanym przez specjalistę procesie leczenia niedoboru witaminy D.

Czy można przedawkować witaminą D?
W odniesieniu do syntezy skórnej witaminy D, dotychczas w grupie osób zdrowych, nie zaobserwowano powstania toksycznych ilości witaminy D w wyniku nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne (w tej sytuacji nadmiar witaminy D rozkładany jest do nieaktywnych jej metabolitów). Ryzyko przedawkowania witaminy D i wystąpienia objawów toksycznych jest natomiast możliwe w sytuacji niekontrolowanej, nadmiernej podaży witaminy D, np. z suplementów diety. Dlatego warto zawsze skonsultować stosowaną dawkę suplementacją witaminy D ze specjalistą.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Zadbajmy o zdrowie – rola suplementacji witaminy D. Wywiad z dr n. o zdr. Justyną Nowak - śląskie Nasze Miasto

Wróć na wisla.naszemiasto.pl Nasze Miasto