Zmuszanie do roboty

Ministerstwo Gospodarki i Pracy już w przyszłym roku chce wprowadzić w życie pomysł, który może zatrwożyć niejedną osobę żyjącą z tak zwanego socjalu. Jeśli taka osoba nie zdecyduje się na podjęcie użytecznej pracy na rzecz gminy, pośredniak może jej odebrać status bezrobotnego, a pomoc społeczna - zasiłek.

Jak twierdzi Piotr Kulpa, wiceminister gospodarki i pracy, proponowane zmiany w ustawie o promocji zatrudnienia powinny wywrzeć korzystny wpływ na rynek pracy poprzez zdyscyplinowanie osób bezrobotnych, zwłaszcza pobierających różne świadczenia społeczne. Mają także zwiększyć zainteresowanie pracodawców zatrudnianiem, a potencjalnych pracowników - legalną pracą.

Praca społecznie użyteczna
- Najistotniejsza zmiana to zamiar wprowadzenia nowego instrumentu aktywizującego, jakim ma być wykonywanie prac społecznie użytecznych na rzecz społeczności lokalnej - mówi Marta Malik, rzecznik Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Katowicach. - Takie prace, na wniosek gminy, trwałyby 10 godzin tygodniowo, każda godzina byłaby płatna po 6 zł brutto, a odmowa ich wykonania przez osoby bezrobotne bez prawa do zasiłku powodowałaby utratę statusu bezrobotnego na 90 dni.
To właśnie ten zapis powoduje, że za głowę chwytają się pracodawcy, przedstawiciele gmin, pracownicy pomocy społecznej. Wynagrodzenie 6 zł brutto daje na rękę 4,80 zł. Jeśli trzeba będzie dojechać do takiej pracy "społecznie użytecznej na rzecz gminy" i wrócić do domu - bilet tramwajowy to dwa razy po 2,30 zł - zostanie z wypłaty 20 groszy! Jeśli się odmówi - straci się status bezrobotnego, czyli ubezpieczenie zdrowotne. Mało tego - urzędnik może sięgnąć po bat, który resort gospodarki nazywa "odmową udzielania przez gminę pewnych rodzajów wsparcia".

Proteza zamiast posady
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych mówi, że resort tworzy protezy dla osób nie szukających pracy, a nie myśli o tych, którzy autentycznie jej potrzebują. Rada Biznesu pyta, dlaczego normalnie pracujący po 40 godzin tygodniowo ma dostawać od stycznia 2005 r. minimalną miesięczną pensję w wysokości 849 zł brutto, czyli 5 zł na godzinę, a żyjący z "socjalu", za 40 godzin pracy miesięcznie, ma dostać z kieszeni podatnika za każdą godzinę o złotówkę więcej? Na razie dyskusja nad projektem dopiero się zaczyna. Może być gorąca.

Zdaniem eksperta
Edward Orpik, zastępca dyrektora ds. pomocy środowiskowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Zabrzu:
- Przepis może być dobry, ale jego zła realizacja - kompletnie demoralizująca. Wprowadzanie takiego instrumentu aktywizacji bezrobotnych pomoże osobom usiłującym wydobyć się z apatii. Jednak w Zabrzu 80 proc. podopiecznych MOPR to bezrobotni bez prawa do zasiłku, pozostający bez pracy powyżej 5 lat. W ich przypadku trudno mówić o ich aktywizacji, bo wszystko należałoby zacząć od nauki wstawania na 7. rano. Jeśli potraktują proponowaną im pracę społecznie użyteczną jako środek dyscyplinujący lub karę - będzie to bardzo niebezpieczne. Gdy zagrozi im się odebraniem świadczeń, zacznie się gra z pomocą społeczną w policjantów i złodziei. Używanie tak mocnego środka przez gminę może spowodować załamanie kruchych możliwości motywowania ludzi do wysiłku na rzecz poprawy własnego życia.